%0 Journal Article %T تأثیر فاصله ردیف کشت و جهت خاکورزی بر هدررفت آب و خاک در اراضی دیم %J تحقیقات کاربردی خاک %I دانشگاه ارومیه %Z 2423-7116 %A واعظی, علی رضا %A باقری, مجید %A خانجانی, علی رضا %D 2020 %\ 04/20/2020 %V 8 %N 1 %P 79-91 %! تأثیر فاصله ردیف کشت و جهت خاکورزی بر هدررفت آب و خاک در اراضی دیم %K باران طبیعی %K دوره رشد گندم %K کشت موازی شیب %K کشت روی خطوط تراز %K منطقه نیمه‌خشک %R %X تعیین فاصله ردیف کشت مناسب برای هر یک از جهت­های کشت برای جلوگیری از هدررفت آب و خاک در کشتزارهای دیم حائز اهمیت است. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی اثر هم­زمان جهت­ و فاصله ردیف کشت در کشتزار دیم گندم در منطقه نیمه­خشک انجام گرفت. برای این منظور 12 کرت به ابعاد 5 × 5 مترمربع برای بررسی اثر دو جهت خاکورزی (موازی شیب و روی خطوط تراز) و دو فاصله ردیف (20 و 25 سانتی­متر) در اوایل پاییز 1394 احداث شد. هدررفت آب و خاک پس از باران طبیعی منجر به رواناب طی دوره رشد گندم (از مهر 1394 تا تیر 1395) اندازه­گیری شد. پس از پایان هر رگبار، حجم مخلوط رواناب و رسوب در مخزن انتهای کرت اندازه­گیری و غلظت رسوب تعیین شد. تحلیل داده­ها نشان داد که جهت و فاصله ردیف کشت هر دو اثری معنی­دار بر هدررفت آب و خاک داشتند (001/0>p). هدررفت آب و خاک در کشت روی خطوط تراز به ترتیب 9/5 و 5/3 برابر کم‌تر از کشت موازی شیب و در فاصله ردیف کشت 25 سانتی­متری به ترتیب 47 و 34 درصد کم‌تر از فاصله ردیف کشت 20 سانتی­متری بود. در کشت روی خطوط تراز با فاصله ردیف کشت 25 سانتی‌متری در مقایسه با کشت موازی شیب با فاصله ردیف کشت 20 سانتی‌متری، هدررفت آب و خاک به ترتیب 6/2 برابر و 3/90 درصد کاهش یافت. نقش خاکورزی روی خطوط تراز با فاصله ردیف کشت 25 سانتی­متر در کاهش هدررفت آب و خاک در اوایل دوره کشت (آبان) بیش‌تر از دوره­های دیگر بود. در این دوره پوشش گیاهی کافی روی سطح خاک تشکیل نشده و نقش پشته­های خاک در حفظ آب بیشتر بود. این پژوهش نشان داد که کشت روی خطوط تراز و با فاصله ردیف 25 سانتی­متر راهکاری مؤثر در مهار هدررفت آب و خاک در کشتزارهای دیم است. %U https://asr.urmia.ac.ir/article_120849_b12233537cc5a26bdb2270715d6499f9.pdf