%0 Journal Article %T ارزیابی کارایی لاین‌های خالص آفتابگردان روغنی (Helianthus annuus L.) از لحاظ جذب و مصرف فسفر خاک %J تحقیقات کاربردی خاک %I دانشگاه ارومیه %Z 2423-7116 %A رسول زاده, مریم %A درویش زاده, رضا %A سپهر, ابراهیم %A علیپور, هادی %D 2021 %\ 02/19/2021 %V 8 %N 4 %P 143-157 %! ارزیابی کارایی لاین‌های خالص آفتابگردان روغنی (Helianthus annuus L.) از لحاظ جذب و مصرف فسفر خاک %K آفتابگردان %K تنش غیر زیستی %K ژنوتیپ فسفر-کارا %K کمبود فسفر %R %X فسفر بعد از نیتروژن، مهم‌ترین عنصر غذایی ضروری و پرمصرف مورد نیاز گیاه بوده و مهم‌ترین نقش را در تولید و انتقال انرژی دارد. در آزمایشی کارایی جذب و مصرف فسفر 100 لاین خالص آفتابگردان روغنی جمع­آوری شده از نقاط مختلف جهان، در دو شرایط بهینه و کمبود فسفر قابل جذب، بر اساس طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار، در شرایط گلدانی ارزیابی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد لاین­ها از لحاظ وزن خشک بخش هوایی، مقدار و غلظت فسفر کل، شاخص پاسخ به کود، شاخص های کارایی جذب و مصرف فسفر و شاخص کارایی محاسبه شده فسفر تفاوت معنی­داری دارند. میانگین شاخص کودپذیری برای لاین­های آفتابگردان برابر 4/47 بود. دامنه این شاخص از 7/4 تا 7/266 گرم متغیر بود. میانگین شاخص کارایی جذب فسفر برای لاین­های آفتابگردان برابر 38/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم بدست آمد. دامنه این شاخص بین 08/0 تا 79/0 متغیر بود. میانگین کارایی مصرف فسفر برای لاین­های آفتابگردان روغنی در شرایط کمبود فسفر برابر 67/2 و در شرایط بهینه فسفر برابر با 35/1 گرم ماده خشک بر میلی‌گرم فسفر بود. دامنه این شاخص از 11/1 تا 11/6 گرم ماده خشک بر میلی­گرم فسفر متغیر بود. دامنه تغییرات شاخص کارایی فسفر بین 3/38 تا 2/90 درصد بود. بر اساس شاخص­های اندازه‌گیری شده لاین­های 1، 73، 2، 8، 34، 46، 47، 70 و 89 به عنوان لاین­های فسفر-کارا و لاین­های 45، 56، 95، 11، 12، 27، 52، 71، 73، 78 و 94 لاین­های فسفر-ناکارا معرفی می شوند. لاین‌های فسفر-کارا می‌توانند پتانسیل بالقوه‌ای در تولید ارقام هیبرید فسفر-کارا در پروژه‌های به نژادی فراهم آورند. %U https://asr.urmia.ac.ir/article_121020_ee24cd4ac36e3ebb474ec2460b2a6662.pdf