%0 Journal Article %T تعیین شرایط آستانه توپوگرافی گسترش فرسایش خندقی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ریحانلو-آذربایجان‏غربی) %J تحقیقات کاربردی خاک %I دانشگاه ارومیه %Z 2423-7116 %A بالنده, ناصر %A احمدی, عباس %A سکوتی, رضا %A دربندی, صمد %D 2014 %\ 01/21/2014 %V 1 %N 2 %P 1-15 %! تعیین شرایط آستانه توپوگرافی گسترش فرسایش خندقی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ریحانلو-آذربایجان‏غربی) %K حد آستانه %K ویژگی‏های توپوگرافی %K فرسایش خندقی %K سیستم اطلاعات جغرافیایی %R %X پیش‌بینی مکان‌های مستعد فرسایش خندقی به منظور تمرکز دادن کارهای حفاظتی و جلوگیری از هدر رفت منابع بسیار مهم است. محدوده مورد مطالعه در منطقه ریحانلو در شهرستان چالدران و در شمال استان آذربایجان‌غربی واقع شده است. در این تحقیق 20 خندق فعال و معرف برای مطالعه در سال 1390 انتخاب شدند. سپس محدوده حوزه آبخیز خندق‌ها با استفاده از عکس هوایی 1:40000، نقشه‌های توپوگرافی 1:25000 و سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) مشخص و ترسیم شد. سپس برخی ویژگی‌های حوزه آبخیز خندق‌های منتخب از جمله شیب متوسط حوزه‌آبخیزرأس خندق (S) و مساحت حوزه ‌آبخیز رأس خندق (A) به‌وسیله نرم‌افزارArc-GIS بر روی نقشه‌های توپوگرافی تعیین شد. تجزیه خوشه‌ای خندق‌ها براساس ویژگی‌های توپوگرافی به روش Ward و مقیاس مجذور فاصله اقلیدسی، توسط نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ای بر اساس روش تابع تشخیص در سه گروه طبقه‌بندی شدند که از لحاظ ویژگی‌های توپوگرافی شامل ارتفاع، مساحت، درصد شیب، جهت شیب و نوع فرآیندهای دخیل در گسترش رأس، خندق‌ها بسیار شبیه به هم می­باشند. بررسی ویژگی‌های ریخت‌شناسی خندق‌ها نشان می‌دهد که مساحت حوزه‌آبخیز رأس خندق در منطقه ریحانلو بین 2300 مترمربع تا 109300 مترمربع متغیر می‌باشد. میانگین شیب حوزه ‌آبخیز رأس خندق‌ها 6/25 درصد می‌باشد که از 5/6% تا 1/43 % تغییر می‌کند. همچنین با بررسی رابطه شیب و مساحت حوزه‌آبخیز رأس خندق‌های منطقه ریحانلو رابطه نمایی 18/0A81/3=S با 16/0=R2برای تعیین حدود آستانه توپوگرافی بدست آمد. با بکار بردن رابطه S-A (شیب - مساحت حوضه آبخیز رأس خندق) می‌توان مکان‌های مستعد فرسایش خندقی را پیش‌بینی کرد. با توجه به این که ضریب تببین به دست آمده برای رابطه بالا کوچک می‌باشد بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که حد آستانه توپوگرافی تنها عامل تعیین‌کننده گسترش فرسایش خندقی نمی‌باشد و برای تعیین حد آستانه شروع فرسایش خندقی عوامل موثر دیگر از جمله خصوصات خاک، پوشش گیاهی و غیره نیز بایستی در نظر گرفته شود. %U https://asr.urmia.ac.ir/article_20122_54504c59a585c7f076c8a0196be71058.pdf