%0 Journal Article %T ارزیابی عمق زیرشکن زدن مزارع بازرویی نیشکر بر برخی شاخص‌های خاک و گیاه %J تحقیقات کاربردی خاک %I دانشگاه ارومیه %Z 2423-7116 %A محوحی, علی %A خاتین زاده, حسنعلی %D 2021 %\ 11/22/2021 %V 9 %N 3 %P 134-146 %! ارزیابی عمق زیرشکن زدن مزارع بازرویی نیشکر بر برخی شاخص‌های خاک و گیاه %K فشردگی خاک %K زیرشکن‌زنی %K جرم ویژه ظاهری خاک %K نیشکر %K توسعه ریشه %R %X عملیات سنگین تهیه زمین و تسطیح در کشت نیشکر خوزستان، باعث تخریب ساختمان خاک شده و خاک را در هنگام عملیات برداشت مستعد فشردگی می­کند. به‌منظور کاهش اثرات فشردگی خاک و بهبود توسعه ریشه، عملیات زیرشکن‌زنی (زیرشکن‌زنی) در مزارع سنین بازرویی نیشکر مرسوم است. از آنجایی که زیرشکن‌زنی زیرشکن‌زنی، به‌طور مستقیم بر توسعه ریشه نیشکر تأثیر­گذار است، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی عمق زیرشکن‌زنی زیرشکن‌زنیمزارع بازرویی نیشکر بر جرم ویژهویژه ظاهری خاک و اثر آن بر توسعه ریشه گیاه و به دنبال آن، عملکرد کمّی و کیفی نیشکر انجام شد. برای این منظور، عملیات زیرشکن‌زنی زیرشکن‌زنیدر دو عمق 30 (R-30) و 50 (R-50) سانتی­متری، اعمال و با شاهد (بدون زیرشکن‌زنیزیرشکن‌زنی) مقایسه گردید. در پایان رشد و پیش از برداشت، عملکرد کمّی شامل ارتفاع، قطر، تعداد ساقه و نیز وزن تَر ساقه نیشکر در واحد سطح در سه تکرار تعیین شد. پس از برداشت، توسعه ریشه نیشکر در اعماق مختلف خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد عمق زیرشکن‌زنی به‌طور قابل‌توجهی ارتفاع نیشکر، تراکم نی در متر مربع، وزن ساقه، عملکرد نیشکر قابل آسیاب، عملکرد شکر و جرم ویژهویژه ظاهری خاک در عمق 50  سانتی­متری (BD50) را تحت تأثیر قرار داد. تیمار R-50، ارتفاع (2/28 درصد)، تعداد ساقه (7/5 درصد)، وزن تک نی (42 درصد)، عملکرد نیشکر (55 درصد) و شکر (53 درصد) را نسبت به شاهد افزایش و جرم ویژهویژه ظاهری در عمق 50 سانتی­متر را کاهش (6/3 درصد) داد. اما تیمار R-30، افزایش جرم ویژه ظاهری خاک (6/3 درصد) و کاهش عملکرد نیشکر (8/12 درصد) را نسبت به شاهد به دنبال داشت. هم‌چنین، وزن ریشه، در تیمار R-50 در مقایسه با شاهد و به ویژه R-30 بیش‌تر بود. علاوه بر این، بیش از 50 درصد توزیع ریشه در تیمار R-30 در لایه 10 سانتی‌متر اول خاک مشاهده شد. به­طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که عملیات ناقص زیرشکن‌زنی در عمق30 سانتی­متر، نه تنها اثر مثبت بر فاکتورهای مورد مطالعه نداشته، بلکه افزایش جرم ویژه ظاهری خاک، گسترش سطحی­تر ریشه و در نتیجه، کاهش عملکرد نیشکر را به دنبال داشته است. به عبارت دیگر، محدودیت توسعه ریشه به اعماق خاک، سبب تراکم بیش‌تر ریشه در سطح خاک شده و باعث جذب مواد غذایی در حجم محدودتری از خاک می­شود که در نهایت، کاهش رشد گیاه و عملکرد نیشکر را به دنبال داشت. %U https://asr.urmia.ac.ir/article_121117_81a80b39fae17329f9c4d2831133fd04.pdf