TY - JOUR ID - 120918 TI - توزیع شکل‌های فسفر در خاک آهکی تلقیح‌شده با قارچ‌های حل‌کننده فسفات JO - تحقیقات کاربردی خاک JA - ASR LA - fa SN - 2423-7116 AU - رسولی صدقیانی, میرحسن AU - واحدی, رقیه AU - مشایخی, مجید AU - برین, محسن AD - دانشگاه ارومیه AD - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. AD - گروه علوم خاک دانشگاه آزاد AD - گروه علوم خاک ارومیه Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 8 IS - 2 SP - 70 EP - 81 KW - ریزجانداران حل کننده فسفر KW - فسفات کلسیم KW - فسفر آلی KW - قابلیت استفاده فسفر DO - N2 - چکیده فسفر یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان بوده و در اغلب خاک­ها رفتار پیچیده­ای داشته و با اجزاء خاک به صورت ترکیبات کم محلول تا نامحلول در می­آید. لذا تعیین شکل­های مختلف فسفر در خاک تحت تأثیر فعالیت ریزجانداران حل­کننده­ی فسفر در ارزیابی وضعیت فسفر خاک مهم است. به­منظور بررسی اثرات ریزجانداران حل کننده فسفر بر توزیع شکل­های فسفر در یک خاک آهکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل تلقیح میکروبی (سویه­های قارچی و شاهد بدون تلقیح میکروبی) و زمان انکوباسیون (صفر، هفت، 21 و 45 روز) بودند. نمونه­های خاک به­مدت 45 روز در انکوباتور در دمای ثابت 28 درجه سلیسیوس قرار داده­شدند، و سپس شکل­های مختلف فسفر معدنی، فسفر آلی و فسفر قابل استفاده به روش عصاره­گیری دنباله­ای تعیین شدند. نتایج نشان داد تلقیح قارچی باعث تغییرات معنی­داری در میزان فسفر قابل استفاده، فسفر آلی و فسفر معدنی شدند. مقدار فسفر قابل دسترس، فسفر آلی، دی کلسیم فسفات (Ca2-P) و آپاتیت (Ca10-P) در تیمار تلقیح قارچی به ترتیب 53/1، 39/1، 05/ 4 و 07/1 برابر در پایان انکوباسیون در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان دادند. با این حال اکتا کلسیم فسفات (Ca8-P) و آلومینیوم فسفات (Al-P) در تیمار قارچ به ترتیب با 76/23 و 95/35 درصد کاهش همراه بود. در پایان انکوباسیون توزیع شکل­های فسفر در تیمار شاهد  به صورت Ca10-P > O-P > Ca8-P > Ca2-P> Olsen-P > Al-P بود. در تیمار قارچی، همبستگی منفی معنی­داری) **81/0-=r) بین فسفر (Olsen-P) وO-P, Ca10-P) ) و همبستگی مثبت معنی­داری  (**83/0 = r) با (Ca2-P، Fe-P و Al-P) مشاهده ­شد. به طور کلی در خاک­های آهکی استفاده از قارچ­های حل کننده فسفر اطلاعات مفیدی را برای ارزیابی وضعیت فسفر و نیز حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در اختیار می گذارد. UR - https://asr.urmia.ac.ir/article_120918.html L1 - https://asr.urmia.ac.ir/article_120918_864be5dfab5dcf59fb5cb53e4faccab4.pdf ER -