TY - JOUR ID - 121198 TI - ارزیابی کارایی تابع مفصل در تخمین برخی از ویژگی‌های خاک JO - تحقیقات کاربردی خاک JA - ASR LA - fa SN - 2423-7116 AU - غجه پور, احسان AU - جعفری, اعظم AU - جلالی, وحیدرضا AU - محمودآبادی, مجید AD - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان AD - هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان AD - استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان AD - شهید باهنر کرمان Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 10 IS - 1 SP - 82 EP - 97 KW - تابع مفصل KW - تکنیک­های درون‌یابی KW - همبستگی مکانی KW - پیش­بینی DO - N2 - مطالعه پراکنش مکانی ویژگی‌های خاک با هدف تهیه نقشه پهنه‌بندی آن در جهت مدیریت خاک و برنامه‌ریزی صحیح به منظور بهره‌برداری مناسب از منابع تجدید ناپذیر خاک، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تابع مفصل، از تکنیک‌های درون‌یابی جدیدی است که امروزه در علوم مختلفی کاربرد وسیعی پیدا کرده است. در پژوهش حاضر سعی شده است تغییرات مکانی برخی از ویژگی‌های خاک با استفاده از تابع مفصل مورد ارزیابی قرار گیرد و نتایج حاصل از آن با تکنیک‌های زمین‌آماری مختلف مقایسه گردد. بدین منظور 121 نمونه‌ سطحی خاک به روش شبکه‌بندی منظم از یک منطقه 484 هکتاری از غرب شهرستان بافت استان کرمان جمع‌آوری شد و برخی از ویژگی‌های خاک شامل ماده آلی و بافت خاک اندازه‌گیری شد. برای درون­یابی از چهار تابع مفصل ارشمیدسی شامل؛ توابع کلایتون، فرانک، گامبل و جو و تکنیک­های زمین‌آماری شامل کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، کریجینگ شاخص و کریجینگ منفصل یا گسسته و روش وزن­دهی عکس فاصله (IDW) استفاده شد. تحلیل نتایج با استفاده از شاخص‌های آماری RMSE،R2 ، MAE و MBE صورت گرفت. به منظور برازش تابع مفصل بر داده‌ها، ابتدا تابع توزیع متغیرهای مورد مطالعه تعیین گردید. نتایج نشان داد توزیع هر یک از متغیرهای مورد مطالعه با هم تفاوت دارد و توسط توابع توزیع متفاوتی تشریح می­شود. همچنین با افزایش فاصله مقدار همبستگی برای همه متغیرهای مورد مطالعه کاهش پیدا می­کند به طوریکه بعد از فاصله 2000 متری، هیچ همبستگی مکانی نشان نمی­دهند. مقایسه روش تابع مفصل و تکنیک‌های زمین‌آماری براساس معیارهای ارزیابی نشان داد تابع مفصل در تخمین متغیرهای مورد مطالعه بهتر عمل کرده و مقادیر خطای حاصل از تخمین برای تابع مفصل کمتر محاسبه شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد با توجه به ماهیت چولگی داده­های خاک تکنیک­های تخمینگر توابع مفصل توانایی بیانی کامل از وابستگى احتمالاتى را دارند و می­توانند در مطالعات مکانی مورد توجه قرار گیرند. UR - https://asr.urmia.ac.ir/article_121198.html L1 - https://asr.urmia.ac.ir/article_121198_b252316fb5e4f55100cf914dea56fe4c.pdf ER -