TY - JOUR ID - 20157 TI - سینتیک رهاسازی فسفر و همبستگی پارامترهای آن با برخی ویژگی‌های خاک و رشد ذرت در چند خاک‎ آهکی استان آذربایجان شرقی JO - تحقیقات کاربردی خاک JA - ASR LA - fa SN - 2423-7116 AU - مقصودی, محمدرضا AU - ریحانی تبار, عادل AU - نجفی, نصرت اله AD - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز AD - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، (مکاتیه کننده) AD - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 2 IS - 2 SP - 119 EP - 134 KW - بی کربنات سدیم KW - خاک‎های آهکی KW - ذرت KW - فسفر KW - مدل های سینتیکی DO - N2 - در این تحقیق، سینتیک رهاسازی فسفر توسط بی­کربنات سدیم در 12 خاک آهکی از استان آذربایجان­شرقی با استفاده از نمونه خاک‌های سطحی (cm 30-0) اندازه­گیری شد. محلول بی‌کربنات سدیم نیم مولار با pH 5/8 به خاک‌ها افزوده شد و به‌مدت 25/0، 5/0، 1، 2، 4، 8 و 16 ساعت تکان داده شد. سپس عصاره­گیری و غلظت فسفر آزاد شده تعیین گردید. برای تعیین شاخص­های رشد گیاه ذرت آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و در سه تکرار و به­مدت 2 ماه انجام شد. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین مقدار فسفر استخراج شده در خاک‌های مورد مطالعه طی 16 ساعت به‌ترتیب 5/5 و 1/38 با میانگین 6/15 میلی­گرم فسفر بر کیلوگرم خاک بود. مقایسه ضرایب تبیین (R2) و خطای معیار (SE) هفت معادله مختلف نشان داد که سه معادله الوویچ ساده شده، دو ثابته و پخشیدگی پارابولیک داده­های آزاد شدن فسفر از خاک‌ها را بهتر بیان کردند.  پارامتر a معادله دو پارامتری (q=atb) با وزن خشک بخش هوایی ذرت و مقدار فسفر بخش هوایی همبستگی مثبت و معنی­دار نشان داد (r به‌ترتیب **75/0 و *61/0) اما پارامتر b با هیچکدام از پارامترهای گیاهی همبستگی نداشت. همچنین حاصل ضرب ab که نشان دهنده مقدار فسفر آزاد شده در لحظات اولیه است با وزن خشک بخش هوایی همبستگی مثبت نشان داد (**76/0=R). ثابت سرعت پخشیدگی (kp) معادله پخشیدگی پارابولیک با وزن خشک بخش هوایی همبستگی معنی­داری (01/0>P) داشت. در نتیجه، آزمون خاک برای فسفر قابل­دسترس (Olsen-P) که با عصاره­گیری فسفر پس از مدت زمانی کوتاه انجام می­گیرد، ممکن است منجر به کم­برآوردی فسفری گردد که نهایتا به محلول خاک و برای گیاه آزاد می­شود. UR - https://asr.urmia.ac.ir/article_20157.html L1 - https://asr.urmia.ac.ir/article_20157_e0b6c9efbc430ff5313c6f797f718363.pdf ER -