2024-03-29T10:17:29Z
https://asr.urmia.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3136
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
بررسی کارایی زغال زیستی اصلاح شده با منیزیم کلرید در حذف نیترات از محلول آبی: مطالعه سینتیک و همدمای جذب
شیلا
خواجوی شجاعی
عبدالامیر
معزی
مجتبی
نوروزی مصیر
مهدی
تقوی
چکیده
اصلاح زغال زیستی با هدف بهبود ساختار منافذ، افزایش سطح ویژه، گروه­های عاملی و کاهش محدودیت زغال زیستی اولیه در جذب آلاینده­ها صورت می­گیرد. این پژوهش نیز به منظور بررسی کارایی زغال زیستی ذرت اصلاح شده در جذب نیترات از محلول آبی انجام شد. بدین منظور زغالهای زیستی از بقایای ذرت و بقایای ذرت اصلاح شده با منیزیم کلرید (MgCl2) در دمای 500 درجه سلسیوس تهیه شدند و ویژگی­های شیمیایی و فیزیکی آن­ها اندازه­گیری شد.آزمایش­های جذب سطحی بهصورت پیمانه­ای انجام شد و تأثیر عوامل مؤثر بر فرآیند جذب نیترات توسط زغالهای زیستی شامل غلظت اولیه، زمان تماس و pH بررسی شد. بررسی ویژگی­های دو نوع زغال زیستی نشان داد، با اصلاح شیمیایی زغال زیستی عملکرد، pH، سطح ویژه، ظرفیت تبادل کاتیونی، ظرفیت تبادل آنیونی، محتوای اکسیژن، نسبت H/C و O/C افزایش یافت، در حالی که محتوای کربن و نسبت C/N کاهش یافت. نتایج جذب نیترات نشان داد فرآیند جذب در هر دو زغال زیستی پس از گذشت 480 دقیقه به تعادل رسید. مقدار pH بهینه در حذف نیترات سه بود. نتایج نشان داد که اصلاح شیمیایی زغال زیستی سبب افزایش ظرفیت جذب نیترات شده و حداکثر جذب نیترات به وسیله زغال زیستی تهیه شده از بقایای ذرت و زغال زیستی اصلاح شده به ترتیب 72/51 و 18/72 میلی­گرم بر گرم برآورد شد. مدل لانگ­مویر بهترین برازش را برای داده­های هر دو نوع زغال زیستی نشان داد. همچنین فرآیند جذب نیترات با مدل سینتیکی شبه مرتبه دوم قابل توصیف بود. به­طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد اصلاح زغال زیستی ذرت با MgCl2می­تواند سبب بهبود ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی و افزایش ظرفیت جذب نیترات از محلول­های آبی گردد. بنابراین زغال زیستی ذرت اصلاح شده با MgCl2، می­تواند جاذب مناسبی برای پالایش منابع آبی آلوده به آلاینده­های معدنی از جمله نیترات باشد.
اصلاح شیمیایی
جاذب آلی
پسماند کشاورزی
جذب سطحی
2020
08
22
1
14
https://asr.urmia.ac.ir/article_120914_ffd420d26b53b591e47ffd724dffe342.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
ارزیابی وضعیت تغذیهای کدو با روش انحراف از درصد بهینه (DOP) در منطقه خوی
ماهرخ
شریف مند
ابراهیم
سپهر
احمد
بایبوردی
روش انحراف از درصد بهینه (DOP) از روش­های تفسیر نتایج تجزیه برگ و تشخیص وضعیت تغذیه­ای گیاهان می­باشد. به­منظور ارزیابی وضعیت تغذیه­ای کدو (Lagenaria Vulgaris) با استفاده از روش DOP، نمونه­های برگ از 122 مزرعه کدو در شهرستان خوی جمع­آوری و غلظت­های عناصر غذاییB ،Cu ،Zn ،Mn ،Fe ،Mg ،Ca ،K ،P ،N تعیین شدند. مزارع با توجه به عملکرد به دو گروه با عملکرد بالا و پایین تقسیم گردیدند. میانگین غلظت عناصر غذایی در مزارع کدو با عملکرد بالا به عنوان ارقام مرجع برای محاسبه شاخص­های DOP استفاده شد. در این روش اولویت­بندی عناصر غذایی پرمصرف و کم­مصرف در مزارع با عملکرد پایین به­صورت K>P>Mg>Ca>N و Zn>Fe>B>Cu>Mn به­دست آمد بر این اساس عنصر نیتروژن مثبت­ترین شاخص­­ و عناصر پتاسیم و روی منفی­ترین شاخص­ها را داشتند. شاخص­های­ تعادل تغذیه­ای DOP نیز در مزارع با عملکرد پایین خیلی بزرگتر از صفر به­دست آمد که نشان­دهنده عدم تعادل عناصر غذایی در این مزارع می­باشد. لذا در نهایت می­توان گفت کمبود عناصر پتاسیم و روی می­تواند دلیلی بر عملکرد پایین کدو در منطقه خوی باشد و مدیریت کودی صحیح از جمله مصرف کودهای حاوی این عناصر می­تواند رشد و عملکرد کدو را در این منطقه بهبود ببخشد.
ارقام مرجع
شاخص تعادل تغذیهای
عملکرد
غلظت عناصر غذایی
2020
08
22
15
21
https://asr.urmia.ac.ir/article_120915_f23a1ae1d05f9ed9ed6059493589d03c.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
اثر نانوهیدروکسیآپاتیت بر برخی شاخصهای زیستی در یک خاک آهکی آلوده به کادمیم
زهره
فرزانگان
علیرضا
آستارایی
امیر
فتوت
امیر
لکزیان
چکیده
آزمایش حاضر با هدف بررسی تاثیر نانوهیدروکسیآپاتیت (nHAP) بر برخی شاخصهای زیستی خاک و فراهمی کادمیم در یک خاک آهکی آلوده طراحی شد. این پژوهش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح کادمیم (صفر و 40 میلیگرم بر کیلوگرم خاک)، دو سطح nHAP (صفر و 1 درصد وزنی خاک) و دو زمان انکوباسیون (14 و 28 روز) بودند. نمک کلرید کادمیم بصورت محلول در سطح خاک بطور یکنواخت پاشیده شد و یک ماه زمان تعادل به خاک داده شد، سپس nHAP در مقادیر صفر و یک درصد وزنی به خاک اضافه گردید. فعالیت آنزیمهای اورهآز، دهیدروژناز و فسفاتاز قلیایی و همچنین تنفس پایه به همراه کادمیم زیست فراهم پس از 14 و 28 روز از اضافه شدن nHAP به خاک مورد اندازهگیری قرار گرفتند. کادمیم زیست فراهم در این آزمایش با عصارهگیر DTPA استخراج شد. نتایج نشان داد که کاربرد nHAP در خاک آلوده، کادمیم زیست فراهم را 3/2 درصد کاهش داد، فعالیت آنزیم اورهآز را 98 درصد افزایش داد اما بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی، دهیدروژناز و تنفس پایه بیتاثیر بود. بررسی شاخصهای زیستی در خاک آلوده در زمانهای 14و 28 روز نشان داد که با گذشت زمان فعالیت آنزیم فسفاتاز روندی صعودی و فعالیت آنزیمهای اورهآز و دهیدروژناز روندی نزولی داشت، اما فعالیت آنزیم فسفاتاز و میزان تنفس پایه تغییر معنیداری پیدا نکرد. همچنین در این مطالعه مشخص شد که گذشت زمان موجب کاهش 7/10 درصدی کادمیم زیست فراهم شد. با توجه به نتایج به­دست آمده میتوان بیان داشت که nHAP بر شاخصهای زیستی خاک اثری متفاوت داشت اما بر کادمیم زیست فراهم اثر کاهشی داشت اگرچه مقدار آن قابل ملاحظه نبود.
فعالیت آنزیمی
فلز سنگین
ماده اصلاحی
نانوذرات
2020
08
22
22
36
https://asr.urmia.ac.ir/article_120916_84227bbbfbcc6e681a6f906d120d40a2.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
ارزیابی کمّی آلودگی فلزات سنگین در خاک
رقیه
حمزه نژاد
حبیب
خداوردیلو
چکیده
آلودگی و انباشت فلزات سنگین در آب و خاک به دلیل سمّیت، فراوانی منابع آلاینده، تجزیه­ناپذیر بودن و انباشت آنها در محیط، مشکلی جدی در سطح جهان است. آگاهی از میزان آلودگی فلزات سنگین در سیستم­های خاک در تصمیم­گیری جهت کاهش آلودگی، کاهش در معرض­ قرارگیری انسان با آلودگی ناشی از فلزات سنگین و حفاظت انسان از خطرات آلودگی ضروری به نظر می­رسد. در این راستا از شاخص­های ارزیابی آلودگی به عنوان ابزاری مفید برای ارزیابی میزان آلودگی استفاده می­کنند. در این مقاله برای ارزیابی میزان آلودگی فلزات سنگین در خاک شاخص زمین­انباشت (Igeo)، فاکتور غنی­سازی (EF)، شاخص آلودگی (PI)، فاکتور آلودگی (Cf)، فاکتور خطر اکولوژیکی (Eri)، مجموع شاخص آلودگی (PIsum)، شاخص آلودگی نمرو (PINemerow)، شاخص بار آلودگی (PLI)، میانگین شاخص آلودگی (PIavg)، ضریب بُرداری شاخص آلودگی (PIVector)، فاکتور غنی­سازی زمینه (PIN)، آلودگی چند-عنصری (MEC)، شاخص امنیت آلودگی (CSI)، شاخص احتمال سمیت (MERMQ)، درجه آلودگی (Cdeg)، خطر اکولوژیکی بالقوه (RI)، درجه آلودگی اصلاح شده (mCd) و فاکتور در معرض قرارگیری (ExF) مرور شدند. در پایان، روشی برای بی­بعدسازی شاخص­های فوق و محاسبه شاخصی تلفیقی حاصل از مجموع نمره وزن­دار شده همه شاخص­های منفرد برای تصمیم­گیری در خصوص آلودگی خاک پیشنهاد ­گردید. استفاده از این شاخص­ها می­تواند در ارزیابی کمّی و پهنه­بندی آلودگی خاک برای اهداف مدیریتی سودمند باشد.
آلودگی خاک
شاخصهای ارزیابی آلودگی
فلزات سنگین
2020
08
22
37
52
https://asr.urmia.ac.ir/article_120917_0b4280cc1dc2855037b9c9440749f92e.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
اثر اسید هیومیک، ورمیکمپوست و محلولپاشی روی بر برخی ویژگیهای کمّی و کیفی انار رقم خزر بردسکن
رضا
پوزشی
رضا
خراسانی
غلامحسین
حق نیا
حمیدرضا
ذبیحی
علیرضا
آستارائی
چکیده
با توجه به سطح زیر کشت زیاد انار در کشور، توجه بیشتر به تغذیه این گیاه برای افزایش کمّی و کیفی این میوه، ضروری میباشد. مدیریت تغذیه یکی از مهمترین عوامل مؤثر در تعیین عملکرد و کیفیت میوه میباشد که مطالعات اندکی در ارتباط با مدیریت اجرایی بهینه در زمینه تغذیه درختان انار انجام شده است. از اینرو، پژوهش حاضر برای بررسی تأثیر سطوح مختلف کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگیهای کمّی و کیفی انار رقم خزر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیبی از ورمیکمپوست در سه سطح صفر، 5/12 و 75/18 (V1, V2, V3) کیلوگرم در هر درخت و اسید هیومیک در دو سطح صفر و پنج (H1, H2) گرم در هر درخت بهصورت مصرف خاکی و کلات روی در دو سطح صفر و پنج (Zn1, Zn2) در هزار به صورت محلولپاشی بودند. صفات اندازهگیری شده شامل عملکرد، طول و قطر میوه، ویژگیهای کیفی آب میوه شامل فنل کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، اسیدیتی قابل تیتراسیون، درصد مواد جامد محلول بودند. همچنین، غلظت برخی عناصر غذایی در برگ نظیر نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی تعیین شدند. نتایج این پژوهش نشان دادکه اثرات تیمارهای اعمال شده بر بیشتر صفات مورد مطالعه معنادار بودند. بیشترین میزان عملکرد معادل 09/29 کیلوگرم در هر درخت، بیشترین فعالیت آنتیاکسیدانی به میزان 79/39 درصد و فنل کل آب میوه حدود 12/863 میلیگرم اسید گالیک بر 100 گرم آب میوه از تیمار 5/12 کیلوگرم ورمیکمپوست، پنج گرم هیومیک اسید در هر درخت و محلولپاشی پنج در هزار روی V2H2Zn2)) مشاهده شد. همچنین در این تیمار غلظت نیتروژن، پتاسیم و روی بهطور معناداری افزایش یافت و بیشترین غلظت این عناصر در برگ حاصل شد که در مقایسه با تیمار شاهد میتوان آن را به عنوان تیمار برتر پیشنهاد نمود.
انار
فعالیت آنتیاکسیدانی
فنل کل
غلظت روی
ورمیکمپوست
2020
08
22
53
69
https://asr.urmia.ac.ir/article_120929_ce422588f9a3d7238c0576b580c753f4.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
توزیع شکلهای فسفر در خاک آهکی تلقیحشده با قارچهای حلکننده فسفات
میرحسن
رسولی صدقیانی
رقیه
واحدی
مجید
مشایخی
محسن
برین
چکیده
فسفر یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان بوده و در اغلب خاک­ها رفتار پیچیده­ای داشته و با اجزاء خاک به صورت ترکیبات کم محلول تا نامحلول در می­آید. لذا تعیین شکل­های مختلف فسفر در خاک تحت تأثیر فعالیت ریزجانداران حل­کننده­ی فسفر در ارزیابی وضعیت فسفر خاک مهم است. به­منظور بررسی اثرات ریزجانداران حل کننده فسفر بر توزیع شکل­های فسفر در یک خاک آهکی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل تلقیح میکروبی (سویه­های قارچی و شاهد بدون تلقیح میکروبی) و زمان انکوباسیون (صفر، هفت، 21 و 45 روز) بودند. نمونه­های خاک به­مدت 45 روز در انکوباتور در دمای ثابت 28 درجه سلیسیوس قرار داده­شدند، و سپس شکل­های مختلف فسفر معدنی، فسفر آلی و فسفر قابل استفاده به روش عصاره­گیری دنباله­ای تعیین شدند. نتایج نشان داد تلقیح قارچی باعث تغییرات معنی­داری در میزان فسفر قابل استفاده، فسفر آلی و فسفر معدنی شدند. مقدار فسفر قابل دسترس، فسفر آلی، دی کلسیم فسفات (Ca2-P) و آپاتیت (Ca10-P) در تیمار تلقیح قارچی به ترتیب 53/1، 39/1، 05/ 4 و 07/1 برابر در پایان انکوباسیون در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان دادند. با این حال اکتا کلسیم فسفات (Ca8-P) و آلومینیوم فسفات (Al-P) در تیمار قارچ به ترتیب با 76/23 و 95/35 درصد کاهش همراه بود. در پایان انکوباسیون توزیع شکل­های فسفر در تیمار شاهد به صورت Ca10-P > O-P > Ca8-P > Ca2-P> Olsen-P > Al-P بود. در تیمار قارچی، همبستگی منفی معنی­داری) **81/0-=r) بین فسفر (Olsen-P) وO-P, Ca10-P) ) و همبستگی مثبت معنی­داری (**83/0 = r) با (Ca2-P، Fe-P و Al-P) مشاهده ­شد. به طور کلی در خاک­های آهکی استفاده از قارچ­های حل کننده فسفر اطلاعات مفیدی را برای ارزیابی وضعیت فسفر و نیز حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در اختیار می گذارد.
ریزجانداران حل کننده فسفر
فسفات کلسیم
فسفر آلی
قابلیت استفاده فسفر
2020
08
22
70
81
https://asr.urmia.ac.ir/article_120918_864be5dfab5dcf59fb5cb53e4faccab4.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
تعیین فرسایشپذیری بادی در بخشی از اراضی شرق دریاچه ارومیه و بررسی ارتباط آن با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک
بیژن
راعی
عباس
احمدی
محمد رضا
نیشابوری
محمدعلی
قربانی
فرخ
اسدزاده
چکیده
درسال­های اخیر، بخش زیادی از عرصه آبی دریاچه ارومیه خشک و بستری از رسوبات ریزدانه شور در سطح زمین به وجود آمده که بسیار مستعد فرسایش بادی می­باشند. این پژوهش به­منظور بررسی فرسایش­پذیری بادی و رابطه آن با ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک در بخشی از اراضی شرق دریاچه ارومیه انجام شد. در مجموع 96 نمونه خاک از منطقهای با مساحت 414000 هکتار از عمق 5 سانتیمتری خاک با استفاده از روش تصادفی نظارت شده جمعآوری گردید. فرسایش­پذیری بادی نمونه­ها با استفاده از تونل بادی تحت پنج سرعت باد مختلف (5/9، 11، 5/12، 1/14 و 15 متر برثانیه) تعیین و در نهایت رابطه آن با ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فرسایش­پذیری بادی در خاک­های منطقه در محدوده­ 98/49-76/0 ((gr m-2 min-1)/(m s-1)) متغیر بوده و با میانگین 21/10 و ضریب تغییرات 5/94 درصد از دامنه­ی تغییرات نسبتاً بالایی در منطقه برخوردار است. فرسایش­پذیری بادی با ویژگی­های فیزیکی خاک­ها از جمله میانگین اندازه قطر خاکدانه­ها، فراوانی ذرات ثانویه 75/4-2، 2-7/1 و 25/0-1/0 میلی­متر ارتباط معنی­دار دارد (001/0>p). نتایج نشان داد که در مقایسه با تمامی ویژگی­های خاک­ها، فراوانی جزء فرسایش­پذیر (خاکدانه­های کوچکتر از 85/0 میلی­متر) دارای مناسب­ترین ارتباط با (755/0 = R2، 001/0>p) با فرسایش­پذیری خاک­ها بوده و با افزایش این جزء، مقدار فرسایش­پذیری به شکل نمایی افزایش مییابد. این شاخص با توجه به سادگی و سهولت تعیین آن، می­تواند به­عنوان بخشی از عامل خاک در مدل­های رایج پیش­بینی فرسایش بادی از قبیل WEQ و RWEQ در منطقه مورد استفاده قرار گرفته و باعث صرفه­جویی در هزینه و زمان برای تخمین فرسایش­پذیری خاک­ها گردد.
تونل باد
جزء فرسایشپذیر
روش تصادفی نظارت شده
فرسایش بادی
2020
08
22
82
92
https://asr.urmia.ac.ir/article_120919_21a856a0b59438031a1c5983b1fcf4c8.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
تأثیر شیب سطح بر انتخابپذیری ذرات در فرسایش پاشمانی در خاکهای مختلف
مجید
فرومدی
علیرضا
واعظی
فرسایش پاشمانی نخستین نوع فرسایش آبی بوده که توسط ضربه قطرات باران بر سطح خاک ایجاد میشود. قطرات باران میتوانند ذرات خاک را از جا کنده و جابهجا کنند. انتقال ذرات در اثر پاشمان قطرات به عوامل متعددی از جمله نوع خاک و شرایط شیب بستگی دارد. اگرچه اطلاعاتی در مورد نقش این دو عامل در فرسایش پاشمانی در دسترس بوده اما انتخابپذیری ذرات در فرسایش پاشمانی موضوعی است که نیاز به بررسی بیشتر بهویژه در خاکهای منطقه نیمهخشک دارد. این پژوهش بهمنظور بررسی تغییرات فرسایش پاشمانی و انتخابپذیری ذرات در خاکهای مختلف تحت تأثیر شیب سطح انجام گرفت. برای این منظور آزمایش در سه خاک با بافت مختلف (لوم، لومرسی و لومرسشنی) در چهار شیب (صفر، 10، 20 و 30 درصد) تحت باران شبیهسازیشده با شدت ثابت 30 میلیمتر بر ساعت در سه تکرار در مجموع با 36 واحد آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بر اساس نتایج بیشترین مقدار فرسایش پاشمانی در خاک لومرسی (07/105 گرم بر متر مربع در دقیقه) و کمترین مقدار آن در خاک لومرسشنی (28/80 گرم بر متر مربع در دقیقه) رخ داد. با افزایش شیب، شدت فرسایش پاشمانی افزایش یافت. بهطورکلی انتخابپذیری ذرات در اثر پاشمان تحت تأثیر بافت خاک، شیب سطح و برهمکنش آن دو قرار گرفت. سیلت حساسترین ذره به پاشمان بود، بهطوری­که حدود 57 درصد ذرات پاشمان­یافته را در برگرفت و در مقابل شن با حدود شش درصد از سهم پاشمان، مقاومترین ذره به فرآیند پاشمان بود. در تمامی بافتها (بهجز بافت لوم) انتخابپذیری ذرات سیلت در سطوح مختلف شیب بیشتر از سایر ذرات بود. در خاک لوم انتخابپذیری ذرات رس بیشتر از ذرات سیلت بوده که علت این موضوع پایین بودن مقدار ذرات رس در نمونه اولیه خاک لوم بود.
تخریب خاکدانه
توزیع اندازه ذرات
شبیهساز باران
ضربه قطرات باران
2020
08
22
99
111
https://asr.urmia.ac.ir/article_120920_68bc685891ba086a672d13b011f36b94.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
تأثیر زغال زیستی و قارچ میکوریز بر خصوصیات رشدی و تغذیه گیاه همیشه بهار (Calendula officinalis L.)
احسان
کریمی
مصطفی
شیرمردی
مریم دهستانی اردکانی
دهستانی اردکانی
مجتبی
کریمی
جلال
غلام نژاد
چکیده
کاربرد قارچ میکوریز و زغال زیستی می­تواند با افزایش جذب آب و عناصر از منطقه ریشه باعث بهبود تولید محصول ­شوند. به منظور بررسی اثر زغال زیستی بقایای هرس هلو (صفر، دو و چهار درصد وزنی-وزنی) و قارچ میکوریز (عدم تلقیح و تلقیح با قارچ میکوریز) بر خصوصیات مرفوفیزیولوژیک و غلظت عناصر در اندام­هوایی همیشه بهار (Calendula officinalis L.)آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. زغال زیستی تهیه شده از الک دو میلی­متری عبور داده و با خاک مخلوط شد. کاربرد قارچ میکوریز به روش تماس مستقیم با ریشه گیاه انجام شد. پس از شش ماه، ویژگی­های مرفوفیزیولوژیک و غلظت برخی عناصر ماکرو و میکرو در اندام هوایی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که با کاربرد همزمان چهار درصد زغال زیستی و قارچ میکوریز، کلروفیل، قطر گل، ارتفاع گیاه، سطح برگ، قطر ساقه، وزن خشک گیاه و غلظت عناصر فسفر، پتاسیم، کلسیم و آهن نسبت به شاهد به­طور معنی­داری افزایش یافت. تیمار چهار درصد زغال زیستی و کاربرد همزمان چهار درصد زغال زیستی و قارچ میکوریز توانست غلظت روی را در اندام هوایی گیاه نسبت به شاهد به ترتیب 7/13 و 5/19 درصد افزایش دهد. کاربرد چهار درصد زغال زیستی منجر به افزایش معنی­دار Mn نسبت به شاهد شد (3/91 در مقابل6/86 میلیگرم بر کیلوگرم برای شاهد)، در حالی که کاربرد دو درصد زغال زیستی تفاوت معنی­داری نسبت به تیمار شاهد و چهار درصد زغال زیستی نشان نداد. نتایج تأثیر اضافه کردن زغال زیستی به خاک پس از دوره رشد گیاه نشان داد که با اضافه کردن چهار درصد زغال زیستی، پتاسیم قابل جذب، Ca، Mg و Mn نسبت به شاهد به ترتیب2/31، 4/71، 8/25 و 3/27 درصد افزایش یافت. به­نظر می­رسد کاربرد این مواد بتواند با بهبود فراهمی عناصر غذایی و شرایط رشد گیاه، باعث افزایش شاخصهای رشدی گیاه شده و تولید محصول را تحت تأثیر قرار دهد.
اصلاحکنندههای آلی
تغذیه گیاه
زغال زیستی
کود زیستی
عناصر پر مصرف
2020
08
22
112
128
https://asr.urmia.ac.ir/article_120921_3631da742da26a6e4a6aad411a7f9dc6.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
تعیین میزان اثرگذاری ویژگیهای خاک بر رواناب و رسوب در سطح زیررده با استفاده از تحلیل مؤلفههای اصلی (مطالعه موردی: دشت اردبیل)
فاطمه
آقاعلیزاده
آیدا
عباسی کلو
اباذر
اسمعلی عوری
شناخت عوامل و فرآیندهای مؤثر بر فرسایش و رسوب خاک در یک منطقه، در ارائه راهکارهای مناسب برای حفاظت خاک ضروری میباشد. در این پژوهش، تأثیر ویژگیهای خاک بر میزان رواناب و رسوب با استفاده از دستگاه شبیهساز باران در سطح زیررده، در دشت اردبیل بررسی گردید و برای بیان تأثیر ویژگیهای خاک، از تجزیه و تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) استفاده شد. 77 نمونه خاک سطحی با روش شبکههای منظم (3500×3500 متر) تهیه گردید و برخی از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک (بافت، رطوبت اشباع، کربن آلی، هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیتروژن کل و پتاسیم) در آزمایشگاه اندازهگیری شد. علاوه بر آن، درصد پوشش گیاهی در نقاط نمونه برداری نیز از طریق پلات اندازهگیری شد. نمونهبرداری رواناب و رسوب با استفاده از دستگاه شبیهساز باران (با شدت 9/23 میلیمتر بر ساعت و مدت 10 دقیقه) در 40 نقطه اجرا و نمونههای رواناب و رسوب برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. نیمرخهای شاهد خاک تا سطح زیررده با استفاده از سیستم جامع آمریکایی تشریح شدند. نتایج تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) نشان داد نه عامل از 13 عامل بررسی شده در سه مؤلفه اصلی قرار گرفته که در مجموع 01/57 درصد از تغییرات میزان رسوب را توجیه میکنند. بر طبق نتایج، بیشترین میزان رواناب (8/4 لیتر بر متر مربع) و رسوب (58 گرم بر متر مربع) در زیررده Psamments اندازهگیری شد. میزان کم کربن آلی در این زیررده (78/0 درصد)، موجب کاهش نفوذپذیری خاک و افزایش حجم رواناب تولیدی میگردد. همچنین کمترین میزان رواناب (4/2 لیتر بر متر مربع) و رسوب (84/21 گرم بر متر مربع) در زیررده Xeralfs مشاهده شد که در آن میزان کربن آلی (21/3 درصد) و پایداری خاکدانهها (59/6 درصد) زیاد بوده و به بتع آن، نفوذپذیری خاک افزایش و تلفات خاک کاهش پیدا میکند.
بارانساز
بافت خاک
ردههای خاک
فرسایش
2020
08
22
129
141
https://asr.urmia.ac.ir/article_120922_26284c08fa2d5d9f0840b57fabfffd88.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
بررسی روابط بین عملکرد گل محمدی و ویژگیهای خاک و توپوگرافی با روشهای رگرسیون چندمتغیره، شبکه عصبی مصنوعی و مدلسازی روابط ساختاری
مرتضی
بهمنی
جهانگرد
محمدی
عیسی
اسفندیارپور
حمیدرضا
متقیان
چکیده
با توجه به ارتباط بین عملکرد محصول و ویژگی­های خاک و توپوگرافی زمین، شـناخت و آگاهی از ویژگی­ها برای دستیابی به توسعه پایدار در کشاورزی، ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تعیین رابطه بین عملکرد گل محمدی و ویژگیهای خاک و توپوگرافی زمین با استفاده از مدلهای رگرسیون خطی چندمتغیره، شبکه عصبی مصنوعی و روش مدلسازی معادلات ساختاری در شهرستان بردسیر، استان کرمان اجرا گردید. برای این منظور، نمونه­برداری از خاک و عملکرد محصول، در قالب یک الگوی شبکه­ای منظم صورت گرفت. همچنین، با تهیه مدل رقومی ارتفاع منطقه، برخی ویژگیهای توپوگرافی زمین محاسبه گردید و برای اجرای مدل روابط ساختاری، سه مدل نظری طراحی و مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل­های رگرسیون خطی چندمتغیره و شبکه عصبی مصنوعی بهترتیب، 68 و 87 درصد از تغییرپذیری عملکرد را توجیه می­کنند که نشاندهنده دقت بالاتر مدل شبکه عصبی مصنوعی نسبت به رگرسیون خطی چندمتغیره در تخمین عملکرد می­باشد. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که کنترل عملکرد گل محمدی در این منطقه، بیشتر در اختیار ویژگی­های شیمیایی خاک، سپس ویژگی­های توپوگرافی زمین و ویژگی­های فیزیکی خاک قرار دارد. سناریوهای مختلف برای انجام مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که هر چقدر مدل طراحیشده سادهتر و دارای سازههای پنهان کمتری باشد، میتواند برازش مطلوبتری داشته باشد. بنابراین، اولین مدل مفهومی این روش با دارا بودن مقادیر جذر میانگین مربعات خطا، شاخص نیکویی برازش و شاخص برازش تطبیقی بهترتیب 033/0، 88/0 و 94/0، به­عنوان بهترین مدل انتخاب شد. نتایج کلی نشان داد که مدل شبکه عصبی مصنوعی بهدلیل لحاظ کردن روابط غیرخطی بین عملکرد و عوامل تأثیرگذار بر آن، کارایی بهتری نسبت به رگرسیون چندمتغیره در تخمین عملکرد داشت. علاوه بر توانایی مدل شبکه عصبی در برآورد عملکرد محصول، مدلسازی روابط ساختاری نشان داد که روش اخیر نیز می­تواند توضیحات بیشتری در مورد روابط و تعامل­های همزمان بین متغیرها ارائه کند. بهطور کلی، کاربرد روش مدلسازی روابط ساختاری، با تکیه بر تواناییهای این روش میتواند زمینه ارتقای عملکرد محصولات مختلف را فراهم کند.
بردسیر کرمان
شاخص برازش تطبیقی
شاخص نیکویی برازش
کشاورزی پایدار
مدل رقومی ارتفاع
2020
08
22
142
157
https://asr.urmia.ac.ir/article_120923_a6b3b6f01c0c37ecee746e20a3134b08.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
استفاده از تحلیل چندمتغیره به منظور ارزیابی کیفیت خاک در اراضی کشاورزی استان زنجان
سمیه
حمیدی نهرانی
محمد صادق
عسکری
سعید
سعادت
محمد امیر
دلاور
مهدی
طاهری
چکیده
شاخص کیفیت خاک به عنوان ابزاری کمّی برای ارزیابی تأثیر کاربری و سیستم­های مدیریتی بر شرایط خاک مورد استفاده قرار می­گیرد. هدف از این تحقیق کمّی کردن کیفیت خاک در بوم­سازگان­های کشاورزی استان زنجان با استفاده از تحلیل­های چند­متغیره می­باشد. 154 نمونه خاک از 77 مزرعه در سطح استان زنجان (27 نمونه در کاربری آبی و 50 نمونه در کاربری دیم) از عمق صفر تا 30 و 30 تا 60 سانتی­متری جمع­آوری شد. 24 ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک اندازه­گیری شدند. روش تجزیه به مؤلفه­های اصلی به­منظور شناسایی حداقل ویژگی­های مؤثر ((MDS بر کیفیت خاک استفاده شد. دو گروه از حداقل ویژگی­های مؤثر با بررسی جداگانه­ی ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی ((MDS1 و بررسی کل ویژگی­ها (MDS2) تعیین شد و قابلیت روش­های خطی و غیر­خطی جهت تهیه شاخص کیفیت خاک مورد بررسی قرار گرفت. چهار شاخص برای کیفیت خاک با استفاده از MDS1 و MDS2و روش امتیازدهی خطی و غیر­خطی محاسبه شد. نیتروژن کل، فسفر، سدیم، روی و مس قابل جذب، کربن زیست­توده میکروبی، شاخص سهم میکروبی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و جرم مخصوص ظاهری به عنوان MDS1 تعیین شدند. کربن آلی، فسفر، سدیم، روی و مس قابل جذب، شاخص سهم میکروبی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و ضریب جذب­پذیری خاک به عنوان MDS2 شناسایی شدند. هر دو روش کارایی کافی برای شناسایی حداقل ویژگی­های مؤثر بر کیفیت خاک را داشتند. شاخص­های خطی کیفیت خاک (p˂0.001) نسبت به شاخص­های غیر­خطی(p˂0.01) قابلیت بیشتری برای تفکیک کیفیت خاک بین دو کاربری دیم و آبی نشان دادند. شاخص کیفیت محاسبه­شده با استفاده از تابع خطی و MDS1 نشان داد کیفیت خاک در کاربری آبی (524/0) شرایط بهتری نسبت به کاربری دیم (433/0) دارد. شاخص کیفیت خاک محاسبه شده با استفاده از MDS2 نیز روند مشابهی را بین کاربری آبی (515/0) و دیم (433/0) نشان داد.
کاربری آبی
کاربری دیم
مدیریت خاک
تجزیه به مؤلفههای اصلی
2020
08
22
158
173
https://asr.urmia.ac.ir/article_120924_c73a0251eaa4d031b8047d57089ebb90.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
بررسی ارتباط متقابل فرآیندهای خاکساز با فرآیندهای زمینریختشناختی
محسن
باقری
نورایر
تومانیان
چکیده
خاک­ها با ریختهای سرزمینی که بر روی آن­ها تشکیل میشوند و تکامل می­یابند، ارتباط بسیار نزدیک و متقابل دارند. بنابراین، هر تغییری در فرآیندهای زمینریختی، فرآیندهای خاک­سازی را متأثر می­سازد. "زمینریختشناسی خاک" یا "ژئومورفولوژی خاک" ارتباط خاک و زمینریخت را بررسی می­کند. هرچند ارتباط زمینریخت با خاک مورد توجه پژوهشگران بوده، اما بررسی کمّی رابطه خاک با زمینریخت، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که رابطه خاک با زمینریخت، یک رابطه دو طرفه است و میتوان به موضوع این­گونه نگریست که وجود یک خاک میتواند نشانگر چه زمینریخت یا زمینریختهایی باشد؟ بر همین اساس، پژوهش کنونی میکوشد تا با بکارگیری آمار و احتمال شرطی، به بررسی کمّی این موضوع بپردازد. برای این منظور، یگانهای زمینریختی منطقه مرکزی اصفهان بر اساس روش ژئوپدولوژی (روش پیشنهادی زینک) جداسازی شدند و تعداد 344 نقطه مطالعاتی بررسی و تجزیه و تحلیل گردید و احتمال شرطی وجود هر زمینریخت، به شرط مشاهده خاکهای مختلف بهدست آمد. یافتهها بهطور کمّی نشان دادند که بین تکوین و تکامل خاک با محیط زمینریخت حاکم بر آن، ارتباطی قوی و تنگاتنگ وجود دارد. بهطوری که برخی از خاکها را میتوان تنها در زمینریخت مشخصی یافت و بهعبارت دیگر، آن خاک را یک خاک شاخص برای آن زمینریخت مشخص دانست. بهدلیل همین رابطه نزدیک بین سطوح روش زمینخاکشناسی با سلسله مراتب سامانه ردهبندی خاک آمریکایی، در هر سطح زمینریختی از سطح رده به سمت فامیل، واگرایی یا تفرق خاکها افزایش مییابد. همچنین یافتهها بهطور کمّی نشان دادند که در منطقه مطالعاتی، تأثیر ناهمواریها و زمین­ریختها بر تکوین و تکامل خاکهای منطقه، بیش از مواد مادری است.
احتمالات شرطی
زمینخاکشناسی
نقشهبرداری خاک
2020
08
22
174
189
https://asr.urmia.ac.ir/article_120925_6e95fe14919e041da7531b9a00a152ea.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
اثر کاربرد فسفر و زغال زیستی بر فراهمی فسفر، رشد و عملکرد سورگوم تلقیح شده با باکتری حلکننده فسفات
عبدالحسین
ضیائیان
ابوالفتح
مرادی
غلامرضا
زارعیان
جهانبخش
میرزاوند
چکیده
به دلیل آهکی بودن خاکهای کشور ما، فراهمی فسفر برای گیاهان پائین است. بهمنظور بررسی اثرات کاربرد ریزجانداران خاک و زغال زیستی بر فراهمی فسفر، رشد و عملکرد سورگوم و برخی خصوصیات شیمیایی خاک، یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در این تحقیق اثرات دو تیمار تلقیح و عدم تلقیح باکتری حلکننده فسفات و دو تیمار مصرف زغال زیستی (صفر و 5/1 درصد وزنی) بر چهار سطح صفر، 25، 50 و 75 میلی گرم بر کیلوگرم P2O5 از منبع سوپر فسفات تریپل، در سه تکرار، مطالعه گردید. نتایج نشان داد که تلقیح باکتری حلکننده فسفات و کاربرد زغال زیستی اثر افزایشی معنیداری بر حجم ریشه، عملکرد تر و خشک ریشه، وزن تر علوفه و جذب فسفر، نیتروژن و پتاسیم داشت. مصرف فسفر از طریق افزایش ارتفاع و قطر ساقهها موجب افزایش معنیدار وزن علوفه گردید. کاربرد فسفر همچنین شوری خاک را افزایش و کربن آلی خاک را کاهش داد اما تلقیح باکتریایی مقدار کربن آلی را افزایش و شوری خاک را کاهش داد. کاربرد زغال زیستی نیز میزان کربن آلی و شوری خاک را افزایش داد اما هیچکدام تأثیر معنیداری بر اسیدیته خاک نداشتند. دادهها نشان دادند که هر چند کاربرد منفرد زغال زیستی و یا باکتری تأثیر معنیداری بر افزایش جذب فسفر داشتند اما کاربرد توام زغال زیستی با فسفر، باکتری با فسفر و همچنین کاربرد توام هر سه با هم از طریق افزایش بیشتر جذب فسفر موجب افزایش عملکرد سورگوم شدند به عبارت دیگر زغال زیستی یا باکتری تأثیر مثبتی بر اثر بخشی مصرف فسفر داشتند به طوری که بیشترین ارتفاع بوته، علوفه تر و خشک و بیشترین جذب کل فسفر، نیتروژن، پتاسیم و روی از کاربرد توام باکتری حلکننده فسفات و زغال زیستی و مصرف 50 میلیگرم P2O5 به ازا هر کیلوگرم خاک حاصل گردید.
زغال زیستی
ریزجاندران
سورگوم علوفهای و کودهای شیمیایی فسفره
2020
08
22
190
200
https://asr.urmia.ac.ir/article_120926_8477faaafad795e6462a4a823f3600f9.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1399
8
2
ارزیابی اثر تغییر کاربری اراضی از مرتع به گندم دیم بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از شاخص کیفیت خاک
زهرا
کرمی
زاهد
شریفی
چکیده
فعالیت­های کشاورزی به ویژه گندم دیم یکی از عوامل اصلی تخریب مراتع طبیعی در غرب ایران است. این پژوهش با هدف بررسی اثر درازمدت تغییر کاربری مرتع به گندم دیم (40 سال) بر برخی ویژگی­های خاک در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سارال واقع در استان کردستان انجام شد. نمونههای خاک از عمق صفر تا 25 سانتیمتری به صورت تصادفی جمع­آوری شدند. برخی از ویژگی­های خاک شامل بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانهها، ظرفیت تبادل کاتیونی، هدایت الکتریکی، pH، کربنات کلسیم معادل، کربن آلی و نیتروژن کل و همچنین میزان قابل دسترس عناصر منیزیم، کلسیم، پتاسیم، فسفر، نیترات و آمونیوم اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری از مرتع بکر به زمین کشاورزی سبب کاهش معنیدار کیفیت خاک در مورد تمامی شاخص­های مورد بررسی، به غیر از جرم مخصوص ظاهری، کربنات کلسیم معادل، فسفر، منیزیم، آمونیوم و نیترات شد. تعیین شاخص کیفیت خاک (SQI) با استفاده از تجزیه و تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) نشان داد که کربن آلی، نیتروژن کل، رس و سیلت در حدود 90 درصد واریانس کل را به خود اختصاص داده­اند، که به عنوان مجموعه حداقل دادهها در محاسبه SQIانتخاب شدند. نتایج شاخص SQI نشان داد که میزان این شاخص در مرتع بکر (58/1) به طور چشم­گیری بیشتر از زمین زراعی (72/0) است، که نشان دهنده تخریب کیفیت خاک در نتیجه عملیات کشت و کار است.
تغییر کاربری زمین
شاخص کیفیت خاک
مجموعه حداقل دادهها
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک
2020
08
22
201
213
https://asr.urmia.ac.ir/article_120927_57a27afd7a8f39e1215a678191028942.pdf