2024-03-29T12:44:49Z
https://asr.urmia.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3172
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
تأثیر اسید هومیک و اسید فولویک بر توانایی گیاه پالایی مس و کادمیوم توسط کرچک زینتی
مژگان
جوکار
مجید
حجازی مهریزی
مهدی
سرچشمه پور
همایون
فرهمند
استفاده از یک روش ارزان قیمت و دوستدار محیط زیست جهت کاهش خطرات زیست محیطی فلزات سنگین امری ضروری است. در این پژوهش تاثیر اسیدهای هیومیک و فولویک بر فراهمی مس و کادمیوم و جذب آن­ها توسط کرچک زینتی بررسی شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح 5/0 و 1 درصد (وزنی) اسیدهای هیومیک و فولویک به همراه تیمار شاهد در پنج تکرار به یک خاک آلوده به مس و کادمیوم افزوده شدند. پس از گذشت 90 روز، برخی ویژگی­های رویشی گیاه، غلظت مس و کادمیوم قابل دسترس خاک و غلظت مس و کادمیوم ریشه و شاخساره اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد اسید هیومیک در سطح 5/0 درصد باعث افزایش خصوصیات رویشی کرچک زینتی شد. در مقابل، افزودن سطح 1 درصد اسید هیومیک و سطح 5/0 و 1 درصد اسید فولویک ویژگی­های رویشی گیاه کرچک را به طور معنی­داری کاهش داد. کاربرد سطوح 5/0 و 1 درصد اسید هیومیک به­ترتیب سبب افزایش 19 و 37 درصدی غلظت مس قابل دسترس خاک و افزایش 30 و 44 درصدی کادمیوم قابل دسترس خاک شد. در تیمارهای 5/0 و 1 درصد اسید فولویک، به­ترتیب غلظت مس قابل دسترس خاک 35 و 39 درصد و کادمیوم قابل دسترس خاک 42 و 54 درصد بیش­تر از تیمار شاهد بود. کاربرد اسید هیومیک و اسید فولویک سبب افزایش معنی­دار غلظت مس و کادمیوم در شاخساره و ریشه کرچک زینتی در مقایسه با تیمار شاهد شد. فاکتور انباشت زیستی و فاکتور انتقال در تمامی تیمارها کمتر از 1 به دست آمد و تنها کاربرد سطح 1 درصد اسید هیومیک و اسید فولویک سبب افزایش این دو فاکتور گردید. بر اساس نتایج فاکتور تجمع زیستی کرچک زینتی به عنوان یک گیاه انباشتگر محسوب نمی­شود اما کاربرد اسید هیومیک و فولویک توانست کارایی کرچک زینتی در پالایش فلزات مس و کادمیوم از خاک را افزایش دهد.
گیاه پالایی
مواد هیومیکی
فاکتور انباشت زیستی
فلزات سنگین
2022
05
22
1
14
https://asr.urmia.ac.ir/article_121192_795bd7b2082742c1857f8f856b90b0a5.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
بررسی حساسیت خاکهای با بافت مختلف منطقه نیمهخشک به فرسایش بینشیاری تحت تأثیر تندی شیب سطح در استان زنجان
مجید
فرومدی
علی رضا
واعظی
جعفر
نیکبخت
فرآیند جدا شدن ذرات خاک بهوسیله قطرات باران و انتقال آنها بر اثر پاشمان و یا جریان سطحی، نقش اساسی در کاهش باروری خاک و آلودگی آب دارد. درجه شیب دامنه و نوع خاک میتوانند از عوامل اساسی مؤثر بر فرایندهای فرسایش بینشیاری در مناطق نیمهخشک باشند؛ بنابراین مشخص شدن اینکه کدام بافتهای خاک در چنین دامنههایی، حساسیت بیشتری به فرایندهای فرسایش بینشیاری دارند، بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش نیز به منظور بررسی تأثیر تندی شیب سطح بر شدت فرسایش بینشیاری در خاکهای با بافت مختلف در منطقه نیمهخشک انجام گرفت. برای این منظور آزمایش در هشت خاک با بافت مختلف (رسسیلتی، رسی، شنلومی، شنی، لوم، لومرسشنی، لومرسی و لومشنی) در سه درجه شیب (10، 20 و 30 درصد) تحت باران شبیهسازی شده با شدت ثابت 30 میلیمتر بر ساعت در سه تکرار با مجموع 72 واحد آزمایشی اجرا شد. فرسایش بینشیاری در فاصله زمانی یک دقیقه از آغاز رواناب در هر یک از واحدهای آزمایشی اندازه گرفته شد. نتایج نشان داد که فرسایش بینشیاری در همه خاکها تحت تأثیر بافت خاک (P<0.0001)، شیب سطح (P<0.0001) و برهمکنش میان آن دو (P<0.0001) است. خاک لوم، حساسترین بافت خاک به فرسایش بینشیاری (76/10 گرم بر متر مربع بر ثانیه) و خاک شنی مقاومترین خاک از این نظر (75/0 گرم بر متر مربع بر ثانیه) بود. در خاکهای با بافت ریز و متوسط که هدایت هیدرولیکی کمتری نسبت به خاکهای درشتبافت داشتند، با وجود ساختمان نسبتاً مناسب، فرسایش بینشیاری زیاد بود. این موضوع به دلیل تولید جریان سطحی زیاد و نیز وجود ذرات ریز قابل انتقال بیشتر مانند سیلت بود. با افزایش درصد شیب، مقدار فرسایش بینشیاری در همه بافتها به طور معنیداری افزایش یافت، با این وجود تأثیر شیب سطح بر وقوع فرسایش بینشیاری در خاکهای ریزبافت بارزتر از خاکهای درشتبافت بود. این موضوع نشان میدهد که جلوگیری از فرسایش سطحی در خاکهای ریزبافت بهویژه در دامنههای شیبدار در منطقه زنجان ضروری است.
جریان سطحی
ذرات فرسایشپذیر خاک
ضربه قطرات باران
غلظت جریان
2022
05
22
15
28
https://asr.urmia.ac.ir/article_121193_04251517a93f5b60dab1f50ea7f3c268.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
سینتیک واجذب مس در یک خاک لوم شنی آلوده شده به مس با کاربرد بیوچار اصلاح شده
زهرا
دیانت مهارلویی
مجید
فکری
آلودگی و انباشتگی فلزات سنگین در خاک یکی از مهمترین چالش­های زیست محیطی می­باشد که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان­ها را تهدید می­نماید. یکی از روش­های مؤثر در جهت کاهش اثرات زیان­آور فلزات سنگین در خاک­های آلوده افزودن بیوچار به عنوان یک ماده اصلاح­کننده به خاک می­باشد. در این پژوهش کارایی بیوچار پوست نرم بادام و پوست برنج (دمای گرماکافت 500 درجه سانتی­گراد) همچنین بیوچار اصلاح شده آن­ها با NaOH و HNO3 جهت به حداقل رساندن آلودگی خاک­ به مس مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. به همین منظور دو تیمار بیوچار پوست نرم بادام و پوست برنج (اصلاح نشده و اصلاح شده با NaOH و HNO3) در سطوح شاهد (بدون بیوچار) و چهار درصد وزنی استفاده گردید. به خاک هر گلدان مس در سه سطح (صفر، 50 و 200 میلی­گرم بر کیلوگرم) از منبع نمک سولفات مس (CuSO4.5H2O) اضافه شد. در این راستا مدل­های سینتیک واجذب مس مورد ارزیابی قرار داده شدند. در دوره­های زمانی مختلف از 30 دقیقه تا 48 ساعت به وسیله EDTA عصاره­گیری انجام شد و غلظت مس موجود در نمونه­ها تعیین گردید. نتایج نشان داد کاربرد بیوچارهای اصلاح شده در تمام زمان­ها باعث کاهش معنی­دار واجذب مس نسبت به تیمار شاهد گردید. بین بیوچار پوست نرم بادام و پوست برنج و همچنین ترکیبات اصلاح­کننده بیوچارها اختلاف معنی­داری از نظر آماری در سطح 5 درصد وجود داشت. بیوچار پوست برنج اصلاح شده نسبت به بیوچار پوست نرم بادام اصلاح شده موثرتر می­باشد. بیوچار پوست برنج اصلاح شده با NaOH در مقایسه با بیوچار پوست نرم بادام اصلاح شده در غلظت 50 و 200 میلی­گرم بر کیلوگرم در زمان 480 دقیقه، به ترتیب به مقدار 21 و 37 درصد کاهش نشان داد. معادله تابع توانی به دلیل ضریب تبیین بالا و خطای استاندارد پایین به عنوان بهترین معادله سینتیک واجذب مس معرفی شد.
پوست برنج
اسید نیتریک
هیدروکسید سدیم
پوست نرم بادام
معادله تابع توانی
2022
05
22
29
45
https://asr.urmia.ac.ir/article_121194_37c1e0f5d57f59aac5abf6cd9eec5981.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
بررسی تاثیر مالچ پته آفتابگردان بر دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت خاک (LLWR)
نورعلی
حقدوست
وحید
رضاوردی نژاد
مجید
منتصری
شناخت دامنه­ای از رطوبت خاک که در آن رشد گیاه در ارتباط با پتانسیل آب، مقاومت خاک و دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت (Least Limiting Water Range) مواجه می­شود، اهمیت بالایی دارد. پژوهش حاضر جهت بررسی اثر مالچ پته آفتابگردان در سطوح مختلف بر مقاومت فروروی (Q) و LLWR در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی اجرا شد. آزمایشات به منظور بهبود وضعیت دامنه رطوبتی خاک، در سه سطح مالچ پته آفتابگردان و پنج سطح رطوبتی در سه تکرار انجام شد. Q توسط ریزفروسنج اتوماتیک (Automatic Micro Penetrometer) آزمایشگاهی و با تنظیم عمق و سرعت فروروی مخروط دستگاه در خاک اندازه­گیری شد. مقدار رطوبت خاک در مقاومت فروروی بحرانی، برای تیمار شاهد (بدون مالچ) و تیمارهای با مالچ پته آفتابگردان (10 و 20 تن در هکتار) به ترتیب در 4/28، 22 و1/19 درصد حجمی اتفاق افتاد. مقدار رطوبت بحرانی تیمار 10 و 20 تن مالچ در هکتار نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 4/6 و 3/9 درصد کاهش یافت. این روند کاهشی به معنی بهبود شرایط برای جذب آب توسط گیاه است. مقدار رطوبت در Qبحرانی از تیمار 20 تن مالچ در هکتار نسبت به تیمار 10 تن مالچ در هکتار 9/2 درصد کاهش یافت و با افزایش مقدار مالچ در هکتار، نتایج بهتری حاصل شد. مقدار LLWR برای تیمار شاهد و تیمار در سطوح مختلف مالچ 10 و20 تن در هکتار به ترتیب 11/5، 09/9 و 17/9 درصد حجمی محاسبه گردید. این روند افزایشی رطوبت در LLWR بیانگر عملکرد مثبت مالچ پته آفتابگردان می­باشد.
مالچ پته آفتابگردان
مقاومت فروروی
دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت (LLWR)
2022
05
22
46
53
https://asr.urmia.ac.ir/article_121195_0888dd2d66e949ea81a4f43efb5bf7df.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
تخمین دمای سطحی و عمقی خاک از دادههای هواشناسی با استفاده از تکنیکهای یادگیری ماشین در اقلیم فرا خشک
ابوالفضل
بامری
مهسا
خالقی
برآورد دقیق دما در اعماق مختلف خاک در اندرکنش زمین و جو بسیار مهم است. در این مطالعه کاربرد شش مدل مختلف یادگیری ماشین شامل شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، درخت تصمیم­گیری (DT)، کیوبست (CB)، جنگل تصادفی (RF)، ماشین بردار پشتیبان (SVM) و رگرسیون خطی (LR) برای مدل­سازی روزانه دمای خاک در شش عمق مختلف 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتی متر در کرمان مورد بررسی قرار گرفت. مجموعه­ای از داده­های هواشناسی سهل الوصول شامل دمای حداکثر و حداقل، رطوبت نسبی، نقطه شبنم، تبخیر-تعرق و فشار جو به عنوان ورودی مدل­ها استفاده شد. آنالیز درجه اهمیت و همبستگی برای متغیرهای ورودی بر اساس اطلاعات دوره آماری 18 ساله انجام شد. با توجه به نتایج، عملکرد هر شش مدل بر اساس معیارهای ارزیابی (86/0 <R2 ، RMSE < 8/2 درجه سانتیگراد و Bias < 14/0 درجه سانتیگراد) در همه اعماق قابل قبول بود. با این حال، RF، ANN و SVM کارایی بسیار بالایی در تخمین دمای خاک (97/0 <R2) از خود نشان دادند. همچنین مدل DT و پس از آن LR عملکرد ضعیف­تری نسبت به بقیه داشتند. بررسی درجه اهمیت متغیرها نشان داد که از بین پارامترهای ورودی، دمای حداکثر و حداقل دارای بیشترین تاثیر در پیش­بینی دمای خاک در همه مدل­ها داشت. در نهایت می­توان با اطمینان اذعان داشت که مدل­های یادگیری ماشین نظیر جنگل تصادفی، شبکه عصبی مصنوعی و بردار پشتیبان قابلیت تخمین دمای خاک سطحی و عمقی در اقلیم خشک را در شرایط نبود تجهیزات اندازه­گیری دارند.
جنگل تصادفی
دادههای اقلیمی
شبیهسازی دمای خاک
مدلهای دادهمحور
2022
05
22
54
68
https://asr.urmia.ac.ir/article_121196_650e54dd40bf9c849bd75caaa523d3ae.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
بررسی روند تغییرات و همبستگی تعداد وقوع گرد و غبار در ایران
مهدی
بروغنی
پدیده گرد و غبار یکی از پدیده­های مخرب و رایج در نواحی خشک و بیابانی ایران و جهان است که آثار زیان­باری بر زندگی انسان و محیط­زیست دارد. هدف از این پژوهش، بررسی آماری تعداد وقوع گرد و غبار برای بازه زمانی 1990 تا 2016 برای کل ایران می­باشد. در این تحقیق تغییرات تعداد وقوع گرد و غبار در ماه­­های سال­های مورد مطالعه (2016-1990) برای 30 ایستگاه کشور مورد تحلیل قرار گرفت و به بررسی همبستگی بین ایستگاه­ها در چهار منطقه و کل کشور پرداخته شد. نتایج تعداد وقوع گرد و غبار در فصول مختلف در کشور حاکی از آن است که تابستان و زمستان به ترتیب بیشترین و کمترین رخداد گرد و غبار را در کشور دارد. هم­چنین نتایج نشان دهنده آن است که ماه­های جولای و دسامبر به ترتیب بیش­ترین و کم­ترین تعداد گرد و غبار را در بیشتر ایستگاه­های کشور نسبت ماه­های دیگر دارند. نتایج بررسی­ها نشان داد که زابل و زنجان به ترتیب بیش­ترین و کم­ترین تعداد گرد و غبار را به ترتیب با 3666 و 130 رخداد در طول سال دارند. نتایج بیان­کننده آن است بیشتر ایستگاه­های کشور دارای همبستگی معنی­داری از لحاظ وقوع گرد و غبار در سطح 95 و 99 درصد بودند که حاکی از آن است که تقریبا بیشتر کشور دارای شرایط مشابه از نظر توفان گرد و غبار می­باشند. نتایج هم­چنین حاکی از آن بود که ایستگاه­هایی که از لحاظ جغرافیایی که نزدیک همدیگر بودند دارای ضریب همبستگی بالاتری بودند.
گرد و غبار
همبستگی
ایستگاه سینوپتیک
ایران
2022
05
22
69
81
https://asr.urmia.ac.ir/article_121197_25086b4d70c771448ee57b8eed490b75.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
ارزیابی کارایی تابع مفصل در تخمین برخی از ویژگیهای خاک
احسان
غجه پور
اعظم
جعفری
وحیدرضا
جلالی
مجید
محمودآبادی
مطالعه پراکنش مکانی ویژگیهای خاک با هدف تهیه نقشه پهنهبندی آن در جهت مدیریت خاک و برنامهریزی صحیح به منظور بهرهبرداری مناسب از منابع تجدید ناپذیر خاک، از اهمیت ویژهای برخوردار است. تابع مفصل، از تکنیکهای درونیابی جدیدی است که امروزه در علوم مختلفی کاربرد وسیعی پیدا کرده است. در پژوهش حاضر سعی شده است تغییرات مکانی برخی از ویژگیهای خاک با استفاده از تابع مفصل مورد ارزیابی قرار گیرد و نتایج حاصل از آن با تکنیکهای زمینآماری مختلف مقایسه گردد. بدین منظور 121 نمونه سطحی خاک به روش شبکهبندی منظم از یک منطقه 484 هکتاری از غرب شهرستان بافت استان کرمان جمعآوری شد و برخی از ویژگیهای خاک شامل ماده آلی و بافت خاک اندازهگیری شد. برای درون­یابی از چهار تابع مفصل ارشمیدسی شامل؛ توابع کلایتون، فرانک، گامبل و جو و تکنیک­های زمینآماری شامل کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، کریجینگ شاخص و کریجینگ منفصل یا گسسته و روش وزن­دهی عکس فاصله (IDW) استفاده شد. تحلیل نتایج با استفاده از شاخصهای آماری RMSE،R2 ، MAE و MBE صورت گرفت. به منظور برازش تابع مفصل بر دادهها، ابتدا تابع توزیع متغیرهای مورد مطالعه تعیین گردید. نتایج نشان داد توزیع هر یک از متغیرهای مورد مطالعه با هم تفاوت دارد و توسط توابع توزیع متفاوتی تشریح می­شود. همچنین با افزایش فاصله مقدار همبستگی برای همه متغیرهای مورد مطالعه کاهش پیدا می­کند به طوریکه بعد از فاصله 2000 متری، هیچ همبستگی مکانی نشان نمی­دهند. مقایسه روش تابع مفصل و تکنیکهای زمینآماری براساس معیارهای ارزیابی نشان داد تابع مفصل در تخمین متغیرهای مورد مطالعه بهتر عمل کرده و مقادیر خطای حاصل از تخمین برای تابع مفصل کمتر محاسبه شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد با توجه به ماهیت چولگی داده­های خاک تکنیک­های تخمینگر توابع مفصل توانایی بیانی کامل از وابستگى احتمالاتى را دارند و می­توانند در مطالعات مکانی مورد توجه قرار گیرند.
تابع مفصل
تکنیکهای درونیابی
همبستگی مکانی
پیشبینی
2022
05
22
82
97
https://asr.urmia.ac.ir/article_121198_b252316fb5e4f55100cf914dea56fe4c.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
ارزیابی نرمافزار HYDRUS-2D/3D در شبیهسازی نفوذ آب به خاک در بافتهای مختلف با استفاده از رویکرد حل معکوس
پریسا
مشایخی
محسن
دهقانی
در سال­های اخیر، استفاده از روش­های حل عددی معکوس در حل مسائل حرکت آب در خاک مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. در این پژوهش از نرم­افزار HYDRUS- 2D/3D برای شبیه­سازی نفوذ آب به خاک از طریق نفوذسنج استوانه­های دوگانه، در بافت­های مختلف و با استفاده از رویکرد حل معکوس استفاده شد. برای این منظور، داده­های حاصل از آزمایش­های نفوذپذیری به روش استوانه­های دوگانه در 63 نقطه از مناطق مختلف استان اصفهان به عنوان ورودی مدل مورد استفاده قرار گرفت. خاک­های مورد مطالعه در هفت کلاس بافتی شامل لوم­شنی (SL)، لوم رس شنی (SCL)، لوم (L)، لوم سیلتی (SiL)، لوم رسی (CL)، لوم رس سیلتی (SiCL) و رس سیلتی (SiC) قرار گرفتند. بر اساس نتایج ارزیابی­های آماری صورت گرفته، در همه بافت­ها، همخوانی بسیار خوبی بین داده­های نفوذ تجمعی اندازه­گیری­شده و شبیه­سازی­شده مشاهده شد. مقادیر ضریب تبیین (R2) برای بافت­های SL، SCL، L، SiL، CL، SiCL و SiC به ترتیب معادل 998/0، 999/0، 992/0، 996/0، 983/0، 976/0 و 995/0 بود. میزان خطای شبیه­سازی با افزایش درصد رس در بافت خاک، افزایش پیدا کرد؛ به­گونه­ای که بیشترین خطای شبیه­سازی در بافت SiC (045/0NRMSE= ) و کمترین میزان خطای شبیه­سازی در بافت SL (015/0NRMSE=) مشاهده شد که در حدود 67 درصد بهبود در فرآیند شبیه­سازی بوده است. در کل داده­های نفوذ شبیه­سازی شده در آزمایش استوانه­های دوگانه به کمک نرم­افزار HYDRUS -2D/3D و رویکرد حل عددی معکوس در همه بافت­های مورد مطالعه، از دقت قابل قبولی و قابلیت اطمینان بالایی برخوردار بودند.
استوانههای دوگانه
حل عددی معکوس
نفوذ تجمعی
2022
05
22
98
110
https://asr.urmia.ac.ir/article_121199_80780c2094a1e1b0f22c3d574d8f93d2.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
برآورد پارامترهای مدلهای فرکتالی و تجربی منحنی نگهداشت آب در خاک با استفاده از توابع انتقالی خاکی و طیفی
سیده ویدا
حسینی
مسعود
داوری
ناصر
خالق پناه
در چند دهه اخیر، استفاده از داده­های طیفی خاک به­عنوان روشی سریع، کم­هزینه و غیرمخرب در تخمین ویژگی­های مبنایی خاک به­مقدار زیادی مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش امکان استفاده از توابع انتقالی طیفی (STFs) و خاکی (PTFs) در برآورد پارامتر­های مدل­های فرکتالی و تجربی منحنی نگه­داشت آب در خاک (SWRC) بررسی شد. بدین منظور، تعداد 100 نمونه خاک سطحی جمع­آوری و منحنی­های بازتاب طیفی آن­ها با استفاده از دستگاه اسپکترورادیومتر زمینی در گستره 2500-350 نانومتر اندازه­گیری شد. برخی ویژگی­های فیزیکی خاک و پارامتر­های حاصل از برازش مدل­های فرکتالی و تجربی SWRC بر داده­های اندازهگیری شده تعیین گردید. پس از انجام پیش­پردازش­های طیفی، با استفاده از روش رگرسیونی خطی چندگانه گام­به­گام و بهره­گیری از داده­های مبنایی و طیفی خاک، روابطی ریاضی به­ترتیب تحت­عنوان توابع انتقالی خاکی (PTFs) و طیفی (STFs) پی­ریزی شد. با توجه به نتایج، تابع انتقالی پارامتریک (PTF) پی­ریزی­شده در برآورد بعد فرکتال توزیع اندازه ذرات خاک (Dpsd) از دقت بسیار بالایی برخوردار بود (R2 معادل 96/0)، حال آن­که توابع پارامتریک اشتقاق یافته در برآورد سایر پارامتر­های فرکتالی و هیدرولیکی مورد­مطالعه شامل DSWRC-TW، DSWRC-B، λBC، nvG و bC دارای دقت پیش­بینی متوسط بودند (R2 در محدوه­ای از 40/0 تا 59/0). نتایج همچنین نشان داد که توابع انتقالی طیفی (STFs) پیشنهادی، در برآورد Dpsd دارای دقتی متوسط (RPD معادل 40/1) و در برآورد DSWRC-TW، DSWRC-B، λBC، nvG و bC دارای دقتی ضعیف (RPD در محدوه­ای از 13/1 تا 37/1) می­باشند. بطورکلی نتایج این پژوهش نشان داد، برغم دقت نسبتاً کمتر توابع پارامتریک طیفی نسبت به توابع انتقالی خاک، استفاده از دادههای طیفی خاک به­دلیل برآورد همزمان چند پارامتر، هزینه، زمان و داده­برداری صحرایی کمتر می­تواند بهعنوان روشی غیرمستقیم، سریع و نوین (بخصوص با توسعه پایگاه­های اطلاعاتی خاکی و هچنین توسعه کتابخانه­های طیفی) در برآورد پارامترهای مدلهای فرکتالی و تجربی SWRC مورد استفاده قرار گیرد.
بازتاب طیفی
تخمین
رگرسیون خطی چندگانه گامبهگام
ویژگیهای فیزیکی خاک
2022
05
22
111
128
https://asr.urmia.ac.ir/article_121200_0c133500bcc38324f2cf43b157b7ba07.pdf
تحقیقات کاربردی خاک
2423-7116
2423-7116
1401
10
1
بررسی کارایی مدل SWAT در تحلیل مکانی رواناب در حوزههای آبخیز فاقد دادههای محلی خاک (مطالعه موردی : حوزه آبخیز دامغانرود)
مهین
خسروی
علی اصغر
ذوالفقاری
سید حسن
کابلی
حیدر
غفاری
رواناب در اقلیم نیمهخشک سبب ایجاد سیلابهای خطرناکی می­شود. بنابراین تجزیه و تحلیل مکانی رواناب برای مدیریت بحران ضروری به نظر میرسد. مدل­های هیدرولوژیکی­ ابزارهایی بوده که به منظور شبیهسازی فرآیندهای مرتبط با چرخه آب و پیش­بینی رخدادهای آینده استفاده میشوند. در این بین، SWAT یکی از رایج­ترین این مدل­ها است که از مهمترین ورودیها آن نقشه و اطلاعات خاک حوزه آبخیز میباشد. از طرف دیگر نقشه­های خاک هم از لحاظ کیفی و کمی در بسیاری از حوزه­های آبخیز در دسترس نیستند. هدف اصلی از این پژوهش تحلیل مکانی رواناب با استفاده از داده جهانی خاک بوسیله مدل هیدرولوژیکی SWAT در حوزه آبخیز دامغانرود در استان سمنان است. بدین منظور دادههای اقلیمی در دوره زمانی سالهای 2008 تا 2018 میلادی برای شبیهسازی رواناب استفاده شد. در این دوره زمانی داده­های سالهای 2010 تا 2014 برای واسنجی و سالهای 2015 تا 2018 برای اعتبارسنجی مدل استفاده شد. تحلیل حساسیت، واسنجی، اعتبارسنجی و عدم قطعیت مدل در نرم افزار SWAT-CUPبا استفاده از الگوریتم SUFI-2 انجام شد. ارزیابی مدل با استفاده از آمارههای ضرایب تبیین (R2) و ناش ساتکلیف (NS) انجام شد. پارامترهای شماره منحنی، متوسط طول شیب، ضریب زبری کانال مانینگ، هدایت هیدرولیکی اشباع خاک به عنوان پارامترهای حساس تعیین شدند. مقادیر آماره­های R2 و NS برای مرحله واسنجی مدل به ترتیب، 48/0، 47/0 و برای مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 46/0، 45/0 بدست آمد. نتایج نشان داد عملکرد مدل در شبیهسازی رواناب با داده جهانی خاک قابل قبول بوده است. تحلیل مکانی رواناب با استفاده از روش میانگین وزنی رواناب به ازای واحد سطح انجام گرفت. نتایج تحلیل مکانی رواناب براساس میانگین وزنی رواناب نشان داد که مهمترین زیرحوضه در تولید رواناب زیرحوضه شماره 5 (دارای کمترین فاصله به نقطه خروجی) و کم اهمیتترین آنها زیرحوضه­های 1 و 11 (دارای بیشترین فاصله از نقطه خروجی) بودند. بنابراین نتایج نشان داد که پارامترهای موثر در اولویتبندی رواناب شامل موقعیت مکانی زیرحوضهها و کاربری اراضی بودند. نتایج کلی تحقیق نشان داد که مدل SWAT درتحلیل مکانی رواناب حوزه آبخیز به دلیل تقسیمبندی حوضه به واحدهای همگن امکان شناسایی مناطق بحرانی تولید رواناب را دارد.
اولویتبندی زیرحوضهها
تحلیل حساسیت
رواناب
2022
05
22
129
143
https://asr.urmia.ac.ir/article_121201_56cfca46ba814e818a6146fccc3920a9.pdf