نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شهریار پاشاپور ¹
• ابراهیم سپهر ²
• ندا مرادی ³

¹ گروه علوم خاک، دانشگاه ارومیه

² دانشگاه ارومیه

³ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

به­منظور بررسی تأثیر ترکیبات گوگردی بر توزیع شکل‌های معدنی فسفر در یک خاک آهکی، آزمایش خوابانیدن به­صورت طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل: شاهد (بدون افزودن ترکیبات گوگردی)، سولفات آلومینیوم  (Al₂(SO₄)₃)، سولفات آهن (FeSO₄)، باکتری تیوباسیلوس + گوگرد  (S+Ti)و اسید سولفوریک (H₂SO₄) در سطح 2 درصد وزنی بودند. تیمارها به­مدت دو هفته در دمای ثابت 1±25 درجه سانتی­گراد قرار داده­شدند و سپس فسفر قابل­استفاده (Olsen-P) و توزیع شکل­های فسفر به روش عصاره­گیری دنباله­ای تعیین گردیدند. کاربرد ترکیبات گوگردی موجب تغییرات معنی‌دار (p≤0.05) در میزان فسفر قابل استفاده (P-Olsen) و شکل‌های معدنی فسفر (Ca₂-P ,Ca₈-P ,Al-P ,Fe-P ,Ca₁₀-P) نسبت به شاهد شدند. فسفر قابل­استفاده (P-Olsen) در اصلاح­کننده­های اسید سولفوریک، سولفات ‌آلومینیم و گوگرد+ تیوباسیلوس نسبت به شاهد به ترتیب باعث 240، 70 و 50 درصد افزایش یافت. همچنین این اصلاح­کننده­ها باعث شدند شکل‌های نامحلول فسفر اکتاکلسیم فسفات و آپاتیت بطور معنی­دار کاهش یافته و به شکل‌های محلول‌تر دی‌کلسیم فسفات و فسفر قابل­استفاده تبدیل شوند. اما سولفات‌آهن منجر به کاهش 30 درصدی فسفر قابل­استفاده و افزایش 4 درصدی آپاتیت نسبت به شاهد شد. نتایج مطالعات همبستگی نشان داد که فسفر قابل استفاده همبستگی معنی­دار با دی‌کلسیم‌فسفات، اکتاکلسیم‌فسفات، آپاتیت و فسفر باقیمانده داشت. نتایج این مطالعه نشان­دهنده تأثیر ترکیبات گوگردی بر توزیع فسفر در شکل‌های مختلف بود، بنابراین انتظار می‌رود که منابع گوگردی بر قابلیت استفاده و شیمی فسفر تاثیر داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

• گوگرد
• تیوباسیلوس
• شکل‌های معدنی فسفر
• فسفر قابل استفاده

عنوان مقاله [English]

Effect of different sources of sulfur on distribution of inorganic phosphorus forms in a calcareous soil

نویسندگان [English]

• Shahriar Pashapour ¹
• Neda Moradi ³

¹ Department of Soil Science, Urmia University, Urmia

²

³ Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

In order to study the effect of different sources of sulfur on inorganic phosphorus fractions in a calcareous soil, an incubation experiment was conducted in a completely randomized design with five treatments in three replications. Treatments were including: control (without sulfur compounds), Al2(SO4)3, FeSO4, S + Ti (sulfur + thiobacillius) and H2SO4 at 2% (w/w). Amendments were incubated at 25±1 °C for a period of 12 days. Then, available-P (Olsen-P) and different forms of inorganic phosphorus were determined by sequential extraction method. The application of sulfur compounds caused significant changes (p≤0.05) in the amount of P-Olsen and inorganic forms of phosphorus (Ca2-P, Ca8-P, Al-P, Fe-P, Ca10-P) compared to control. The amount of available phosphorus in H2SO4, Al2(SO4)3 and S + Ti compared to control increased 240, 70 and 50%, respectively. Also, these amendments caused to insoluble forms of phosphorus, Ca8-P and Ca10-P, significantly reduced and in more soluble forms of Ca2-P and available-P could be used. In the amendments, FeSO4 caused 30% decrease in available-P and 4% increase in apatite compared to control. The results of correlation studies showed that available phosphorus (Olsen extracted phosphorus) had a significant correlation with Ca2-P, Ca8-P, Ca10-P and residual-P; the results of this study showed the effect of sulfur compounds on the distribution of phosphorus in different forms, so it is expected that Sulfur sources affect the usability and phosphorus chemistry.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sulfur
• Thiobacillius
• Inorganic phosphorus fractions
• Calcareous Soils
• Available-P