نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نادر خادم مقدم ¹
• بابک متشرع زاده ²
• غلامرضا ثواقبی فیروز آبادی ³
• رضا معالی امیری ⁴

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. کرج

² دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. کرج

³ استاد فقید گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.کرج

⁴ دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. کرج

چکیده

شوری با تجمع بعضی یون‎های مضر در گیاه، سبب بروز اثرهای فیزیولوژیک منفی در رشد می‎شود. به­منظور بررسی تأثیر پتاسیم، کلسیم، منیزیم و روی بر خصوصیات مورفو-فیزیولوژیکی دو رقم کلزا در شرایط تنش شوری، آزمایشی در سال 1393 به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کرت‌های کامل تصادفی با دو عامل (عامل رقم و کود) و 4 تکرار در محل گلخانه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، واقع در کرج انجام یافت. عامل کودی در 4 سطح با در نظر گرفتن حدود بحرانی عناصر غذایی پتاسیم و روی در خاک بود که شامل 500 میلی‌گرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک (دو برابر مقدار بهینه پتاسیم OP)، 4/2 میلی‌گرم روی بر کیلوگرم خاک (دو برابر مقدار بهینه روی OZ)، 500 میلی‌گرم پتاسیم و 4/2 میلی‌گرم روی بر کیلوگرم خاک (دو برابر مقدار بهینه پتاسیم و روی OZP) و شاهد (حالت بهینه عناصر غذایی O) می­باشد و عامل رقم شامل دو رقم لیکورد و ساری گل بود. نتایج نشان داد در شرایط تنش شوری، کاربرد تیمار OP باعث شد، وزن خشک ریشه و بخش هوایی در رقم ساری گل به میزان 21 و 01/26 درصد نسبت به رقم لیکورد بیشتر افزایش یابد. در تیمار OP، غلظت کلسیم در بخش هوایی در رقم ساری گل 66/23 درصد بیشتر از رقم لیکورد بود. غلظت منیزیم در ریشه ساری گل 32/20 درصد کمتر از ریشه لیکورد بود همچنین رقم ساری گل به­جز در تیمار LOP، حداقل 38/5 درصد روی بیشتری نسبت به سایر تیمارها داشت. در تیمار OP، نسبت K⁺/Na⁺ در بخش هوایی رقم ساری گل بیشتر از ریشه آن بود. از آنجایی­که گیاهان در شرایط تنش شوری یون­هایی مثل سدیم را به بخش­های هوایی انتقال می­دهند که برای پایش این پدیده از نسبت پتاسیم به سدیم استفاده می‎شود، ولی این پدیده در رقم ساری گل بر عکس بوده و این امر نشان دهنده مکانیسم مستثنی رقم ساری گل برای مقابله با تنش شوری است در حالی­که رقم لیکورد فاقد این توانایی  بود.

کلیدواژه‌ها

• انتقال
• پتاسیم
• تنش غیر زیستی
• عناصر

عنوان مقاله [English]

Effects of potassium and zinc fertilizer treatments on potassium, calcium, magnesium, zinc uptake and K+/Na+ ratio and some physiological responses of two cultivars of Canola under salinity stress

نویسندگان [English]

• Nader Khadem Moghadam ¹
• Babak Motesharezadeh ²
• Gholam Reza Savaghebi ³
• Reza Maali Amiri ⁴

¹ Department of Soil Science Engineering, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj

² Department of Agronomy and Plant Breeding, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj

³ Department of Soil Science Engineering, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj

⁴ Department of Agronomy and Plant Breeding, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj

چکیده [English]

Salinity with accumulating some harmful ions in plants causes negative physiological effects on plant growth. In order to investigation effects of potassium, calcium, magnesium and zinc on morpho-physiological characteristics of tow canola cultivars under salinity stress, the experiment, in 1393 in a randomized complete block design with two factors (factor cultivars and fertilizers) and 4 replications at University of Tehran, faculty of Agriculture and Natural Resources, located in Karaj, was carried out. Factor fertilizers in four levels were considering in critical levels of potassium and zinc in soil where it’s including 500 mg/kg potassium (twice optimum potassium OP), 2.4 mg/kg zinc (twice optimum zinc OZ), 500 and 2.4 mg/kg potassium and zinc (twice optimum zinc and potassium OZP) and control (optimum nutrients status O) and factor cultivars were including Sarigol and Licord cultivars. Results showed in the salinity stress conditions, OP treatment increased Sarigol’s root and shoot dry weight 21 and 26.01 percent more than that of Licord’s root and shoot dry weight. Calcium concentration in the Sarigol’s shoots was 23.66 percent more than Licord in the OP treatment. Magnesium concentration in the Sarigol’s root was 20.32 percent less than the Licord’s root. Sarigol cultivar except LOP treatment, at least 5.38 percent has a more zinc rather than the others. In the OP treatment Sarigol’s shoot K⁺/Na⁺ ratio was more than that’s ratio in root. Since the vegetables in the salinity stress conditions, they transport ions such as sodium to the aerial parts and for controlling this phenomena are used from K⁺/Na⁺ ratio, but this phenomena was reverse for Sarigol cultivar and this is represents Sarigol’s exclusion mechanisms to cope with salinity stress whereas Licord cultivar lack of this mechanisms and it’s potassium transport does not follow any particular trend.

کلیدواژه‌ها [English]

• Abiotic stress
• Elements
• Potassium
• Transport