تعیین عامل پوشش گیاهی در مراحل مختلف رشد نخود دیم منطقه نیمه‌خشک برای استفاده در معادله جهانی فرسایش خاک (مطالعه موردی در تیکمه‎داش استان آذربایجان‎شرقی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی‌ارشد، گروه علوم خاک، دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه علوم خاک، دانشگاه تبریز

3 مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، استان‌آذربایجان‎شرقی

چکیده

در کشورهای پیشرفته جداولی برای مقادیرضریب عامل پوشش گیاهی (C) محصولات مختلف برای استفاده در مدل‌های فرسایش خاک ارائه شده است، اما با توجه به تفاوت‌های اقلیمی، پدولوژیکی و مدیریتی آن کشورها استفاده از این اطلاعات در کشور ما می‌تواند مناسب نباشد. لذا این تحقیق به‌منظور بررسی تغییرات ضریب C گیاه نخود دیم در مراحل مختلف رشد صورت پذیرفت. بدین منظور سه تراکم بذر رایج در منطقه (تراکم‌های 30، 35 و 40 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرسایشی با ابعاد 8/4×40 مترمربع که در زمینی با شیب 9 درصد واقع بودند، کشت شد. برای محاسبه ضریب C سه عدد کرت شاهد بدون کشت محصول و تنها با انجام شخم در جهت شیب ایجاد شد. در صورت ایجاد رواناب و رسوب در هر واقعه بارندگی مقادیر آن‌ها اندازه‌گیری شد. در نهایت ضریب C از محاسبه نسبت مقدار خاک فرسایش یافته از کرت مورد نظر بر مقدار خاک فرسایش یافته از کرت شاهد محاسبه شد. نتایج در قالب طرح آماری کرت‌های خرد شده در زمان تحلیل آماری شد. مقادیر C برای تراکم‌های بذر 30، 35 و 40 کیلوگرم در هکتار گیاه نخود به‌ترتیب برابر 66/0، 44/0، 33/0 و به­طور میانگین برای تیمارها برابر 48/0 به‎دست آمد، در کل کمترین مقدار ضریب C برای تیمارها مربوط به مرحله رشد گیاه 35/0 و بیشترین آن مربوط به مرحله استقرار گیاه 54/0 بود. همچنین تغییرات ضریب فوق در تراکم‌های مختلف کشت بیشتر از تغییرات آن در طی سه مرحله رشد گیاه بود. به طوری­که با افزایش تراکم بذر از 30 به 40 کیلوگرم در هکتار به­طور میانگین میزان ضریب فوق 50 درصد کاهش یافت، در صورتی که در مرحله رسیدن گیاه مقدار ضریب فوق تنها 30 درصد کمتر از مرحله اسقرار گیاه بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Crop Management Factor at Different Growth Stages of Rainfed Chickpea in Semiarid Region for Using in USLE Model: A Case Study in Tikmeh Dash of East Azerbaijan

نویسندگان [English]

  • Alireza Khanjani Safdar 1
  • Abbas Ahmadi 2
  • Mohammad Ebrahim Sadeghzadehreihan 3
1 Former MSC student, Department of Soil Science, University of Tabriz
2
3
چکیده [English]

In developed countries the values of crop management factor (C) for different crops is provided in tables, but due to climatic, pedologic and crop management differences of these countries with our country, using of these information could be associated with a large uncertainty. For this reason, this study was conducted in order to determination of C factor and its variations in different growth stages of rainfed chickpea. So there conventional sowing rate (30, 35 and 40 kg/ha) of rainfed chickpea (Cicer arietinum) were planted in erosional plots. In order to calculation of C factor, some plots were plowed along the slope and were left without cropping, as control plots. After each rainfall event, the generated runoff and sediment, were measured. Results were analyzed as a split plot in time design. The mean values of C factor for 30, 35 and 40 kg/ ha seeding densities were 0.66, 0.44 and 0.33 respectively, and the average for all treatments was 0.48. At the whole, the lowest values of C factor were related to canopy development stage, and the highest values were related to canopy establishment stage of chickpea. The variation of C factor in three different seeding density were greater than the variation of this factor in three different growth stages. So that, with increasing seeding density from 30 to 40 kg/ha, the C factor values increased on average by 50%, while, the values of C factor at maturing stage were on average 30% lower than canopy establishment stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Canopy establishment stage
  • Erosional plots
  • Plant canopy
  • Runoff
  • Sediment

References

Alexandridis, T. K., Sotiropoulou, A. M., Bilas, G., Karapetsas, N., & Silleos, N. G. (2015). The Effects of Seasonality in Estimating the C‐Factor of Soil Erosion Studies. Land Degradation & Development, 26(6), 596-603.
Anonymous. 2006. Agricultural Statistics 2005-2006. Ministry of Jihad-e-Agricultur.
Bagheri, A., Nezami, A., Ganjeali, A., & Parsa, M. (1997). Agronomy and breeding chickpea. Publications Jahad University of Mashhad.
Bayat Movahed, F., & Rezaei, SA. (2012). Water Erosion Control (Environmental Approaches). Agriculture Science of Iran Press, 162p (In Persian).
Evrard, O., Nord, G., Cerdan, O., Souchere, V., Le Bissonnais, Y., & Bonté, P. (2010). Modelling the impact of land use change and rainfall seasonality on sediment export from an agricultural catchment of the northwestern European loess belt. Agriculture, ecosystems & environment, 138(1), 83-94.
Falah, S. (2002). Effect of plant densities and soil moisture in yield and yield component of chickpea cultivars (Doctoral dissertation, Master Thesis. Isfahan University).
Grazhdani, S., & Shumka, S. (2007). An approach to mapping soil erosion by water with application to Albania. Desalination, 213(1), 263-272.
Junakova, N., & Balintova, M. (2012). Predicting of soil loss in the Tisovec catchment, Slovakia. CHEMICAL ENGINEERING, 28.
Lal, R. (1995). Sustainable management of soil resources in the humid tropics (Vol. 876). United Nations University Press.
Majnoon Hosseini, N. (2008). Cultivate and Produce the Cereal. Jihad Daneshgahi Publication, 284p (In Persian).
Panagos, P., Karydas, C. G., Gitas, I. Z., & Montanarella, L. (2012). Monthly soil erosion monitoring based on remotely sensed biophysical parameters: a case study in Strymonas river basin towards a functional pan-European service. International Journal of Digital Earth, 5(6), 461-487.
Pearson, C. J., Norman, D. W., & Dixon, J. (1995). Sustainable dryland cropping in relation to soil productivity (No. 72). Food & Agriculture Org..
Refahi., H. (2009). Water Erosion and Control. 6th Edition, Tehran University Press, 671p (In Persian).
Rickson, R. J., & Morgan, R. P. C. (1988). Approaches to modelling the effects of vegetation on soil erosion by water. Agriculture: erosion assessment and modelling, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
Vaezi, A. R., Sadeghi, S. H. R., Bahrami, H. A., & Mahdian, M. H. (2008). Modeling the USLE K-factor for calcareous soils in northwestern Iran. Geomorphology, 97(3), 414-423.
Wischmeier, W. H., & Smith, D. D. (1978). Predicting rainfall erosion losses-A guide to conservation planning. Predicting rainfall erosion losses-A guide to conservation planning.