نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی محوحی
• حسنعلی خاتین زاده

تحقیقات کشاورزی، کشت و صنعت کارون، شوشتر، ایران

چکیده

عملیات سنگین تهیه زمین و تسطیح در کشت نیشکر خوزستان، باعث تخریب ساختمان خاک شده و خاک را در هنگام عملیات برداشت مستعد فشردگی می­کند. به‌منظور کاهش اثرات فشردگی خاک و بهبود توسعه ریشه، عملیات زیرشکن‌زنی (زیرشکن‌زنی) در مزارع سنین بازرویی نیشکر مرسوم است. از آنجایی که زیرشکن‌زنی زیرشکن‌زنی، به‌طور مستقیم بر توسعه ریشه نیشکر تأثیر­گذار است، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی عمق زیرشکن‌زنی زیرشکن‌زنیمزارع بازرویی نیشکر بر جرم ویژهویژه ظاهری خاک و اثر آن بر توسعه ریشه گیاه و به دنبال آن، عملکرد کمّی و کیفی نیشکر انجام شد. برای این منظور، عملیات زیرشکن‌زنی زیرشکن‌زنیدر دو عمق 30 (R-30) و 50 (R-50) سانتی­متری، اعمال و با شاهد (بدون زیرشکن‌زنیزیرشکن‌زنی) مقایسه گردید. در پایان رشد و پیش از برداشت، عملکرد کمّی شامل ارتفاع، قطر، تعداد ساقه و نیز وزن تَر ساقه نیشکر در واحد سطح در سه تکرار تعیین شد. پس از برداشت، توسعه ریشه نیشکر در اعماق مختلف خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد عمق زیرشکن‌زنی به‌طور قابل‌توجهی ارتفاع نیشکر، تراکم نی در متر مربع، وزن ساقه، عملکرد نیشکر قابل آسیاب، عملکرد شکر و جرم ویژهویژه ظاهری خاک در عمق 50  سانتی­متری (BD₅₀) را تحت تأثیر قرار داد. تیمار R-50، ارتفاع (2/28 درصد)، تعداد ساقه (7/5 درصد)، وزن تک نی (42 درصد)، عملکرد نیشکر (55 درصد) و شکر (53 درصد) را نسبت به شاهد افزایش و جرم ویژهویژه ظاهری در عمق 50 سانتی­متر را کاهش (6/3 درصد) داد. اما تیمار R-30، افزایش جرم ویژه ظاهری خاک (6/3 درصد) و کاهش عملکرد نیشکر (8/12 درصد) را نسبت به شاهد به دنبال داشت. هم‌چنین، وزن ریشه، در تیمار R-50 در مقایسه با شاهد و به ویژه R-30 بیش‌تر بود. علاوه بر این، بیش از 50 درصد توزیع ریشه در تیمار R-30 در لایه 10 سانتی‌متر اول خاک مشاهده شد. به­طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که عملیات ناقص زیرشکن‌زنی در عمق30 سانتی­متر، نه تنها اثر مثبت بر فاکتورهای مورد مطالعه نداشته، بلکه افزایش جرم ویژه ظاهری خاک، گسترش سطحی­تر ریشه و در نتیجه، کاهش عملکرد نیشکر را به دنبال داشته است. به عبارت دیگر، محدودیت توسعه ریشه به اعماق خاک، سبب تراکم بیش‌تر ریشه در سطح خاک شده و باعث جذب مواد غذایی در حجم محدودتری از خاک می­شود که در نهایت، کاهش رشد گیاه و عملکرد نیشکر را به دنبال داشت.

کلیدواژه‌ها

• فشردگی خاک
• زیرشکن‌زنی
• جرم ویژه ظاهری خاک
• نیشکر
• توسعه ریشه

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Subsoiling Depth of Fields of Ratoon Cane on some Soil and Plant Indices

نویسندگان [English]

• Ali Mahohi
• Hassan ali Khatinzade

Agricultural Researches Department, Karun Agro Industrial, Inc, Shushtar, Iran

چکیده [English]

Heavy land preparation and leveling in sugarcane cultivation in Khuzestan damages soil structure. It makes the soil prone to compaction during harvesting. To reduce the effects of soil compaction and root improvement, rotation operations are common in ratoon field. Since subsoil (ratooning) plowing directly affects the development of sugarcane roots, therefore, this study was conducted to investigate the depth of ratooning operations of fields of ratoon cane on soil bulk density and its effect on plant root development and subsequent quantitative and qualitative yield of sugarcane. Ratooning operations were conducted at two depths of 30 and 50 cm and compared with no ratooning control. Quantitative yield including height, diameter, number of cane and shoot fresh weight per unit area were determined at the end of growth and before harvest. After harvest, cane root distribution was investigated in different depths. The results of analysis of variance showed that the ratooning depth operations were significantly affected cane height, stalk number per m^-2, stalk weight, millable cane yield, sugar yield, and soil bulk density. But the cane stalk diameter, syrup brix, recoverable sugar, and soil bulk density at a depth of 30 (BD₃₀) cm were not affected by the depth of ratooning. R-50 treatment increased cane height (28.2%), stem number (5.7%), stalk weight (42%), millable cane yield (55%) and sugar (53%) compared to control, and reduced soil bulk density in depth of 50 cm (3.6%). However, R-30 treatment resulted in increased soil bulk density (3.6%) and reduced yield of sugarcane (12.8%) compared to control. Also, root weight was higher in R-50 treatment compared to control and especially R-30. In addition, more than 50% of root distribution was observed in R-30 treatment in the first 10 cm layer of soil. In general, the results of this study showed that reducing the depth of ratooning to 30 cm, not only did not have a positive effect on the above factors, but also increased the soil bulk density, more root extending near the soil surface and eventually, reduced sugarcane yield. In other words, limiting root development to soil depth causes more root density on the soil surface and thus leads to the absorption of nutrients in a more limited volume of soil, which ultimately reduces plant growth and sugarcane yield.

کلیدواژه‌ها [English]

• Soil compaction
• Ratooning
• Soil bulk density
• Sugarcane
• Root distribution