نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه اکولوژیک (اگرواکولوژی)، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2
استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
3
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
4
استاد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
5
دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، ایستگاه سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
10.30466/asr.2025.55798.1866
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سیستم‌های مختلف خاک‌ورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک و صفات کمی ارقام مختلف نخود در اراضی دیم منطقه دالاهوی استان کرمانشاه، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 اجرا گردید. سیستم‌های خاک‌ورزی (خاک‌ورزی مرسوم، بی خاک‌ورزی، خاک‌ورزی کاهشی) به‌عنوان کرت‌های اصلی و 23 ژنوتیپ نخود به‌عنوان کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد خصوصیات فیزیکی خاک (دما و درصد رطوبت در اعماق 5/7 و 15 سانتیمتر در مراحل گلدهی و پر شدن دانه)، طول شاخه اصلی نخود، عملکرد و اجزای عملکرد و نخود به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر سیستم‌های خاک‌ورزی، ژنوتیپ و اثر متقابل خاک‌ورزی در ژنوتیپ قرار گرفتند. در مرحله گلدهی در عمق 5/7 سانتیمتری دمای خاک در خاک‌ورزی کاهشی نسبت به سیستم بی خاک‌ورزی 83/8 درصد بیشتر بود. در مراحل گلدهی (11/25 درجه سانتی‌گراد) و پر شدن دانه (87/28 درجه سانتی‌گراد) در عمق 15 سانتیمتری دمای خاک در خاک‌ورزی مرسوم بیشتر از دیگر سیستم‌های خاک‌ورزی بود. تعداد غلاف در بوته‌های نخود در سیستم‌های بی خاک‌ورزی و خاک‌ورزی کاهشی بیشتر از خاک‌ورزی مرسوم بود. ژنوتیپ Azkan در سیستم بی خاک‌ورزی بیشترین تعداد غلاف در بوته (30/31) را داشت. ژنوتیپ‌های Aras و Uzbekistan 1 در سیستم بی خاک‌ورزی بیشترین وزن صد دانه نخود (35/40 و 32/40 گرم) را داشتند. عملکرد دانه نخود در سیستم‌های خاک‌ورزی حفاظتی به‌ویژه در سیستم خاک‌ورزی کاهشی بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه نخود (70/844 کیلوگرم در هکتار) در ژنوتیپ Flip 09-7 و در شرایط خاک‌ورزی کاهشی به دست آمد. ژنوتیپ‌های مختلف نیز واکنش متفاوتی به سیستم‌های خاک‌ورزی نشان دادند، به‌طوری‌که برخی ژنوتیپ‌ها در شرایط بی خاک‌ورزی و خاک‌ورزی کاهشی عملکرد بهتری داشتند. این نتایج نشان می‌دهد که سیستم‌های خاک‌ورزی حفاظتی می‌توانند به حفظ رطوبت خاک و بهبود عملکرد نخود در مناطق دیم کمک کنند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The effect of different tillage methods on soil moisture and temperature and yield of different chickpea cultivars in rainfed lands
نویسندگان [English]
-
Victoria Ramezani
1
-
Hamidreza Chaghazardi
2
-
Ali Beheshti Ale Agha
3
-
Danial Kahrizi
4
-
Reza Haqparast
5
1
Graduated MSc Student, Ecology (Agroecology), Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran.
2
Assistant Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran.
3
Associate Professor, Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Razi University, Kermanshah, Iran
4
Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran
5
Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Sararood Deputy, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]
To evaluate the effects of different tillage systems on soil physical properties and the quantitative traits of various chickpea genotypes under rainfed conditions in the Dalahu region of Kermanshah Province, an experiment was conducted as a split-plot arrangement based on a randomized complete block design (RCBD) with three replications during the 2018–2019 cropping season. Tillage systems, including conventional tillage, no-tillage, and reduced tillage, were assigned to the main plots, while 23 chickpea genotypes were assigned to the subplots. The results indicated that soil physical properties (temperature and moisture content at depths of 7.5 and 15 cm during flowering and grain filling stages), the length of the main branch, and chickpea yield and its components were significantly influenced by tillage system, genotype, and their interaction. At the flowering stage and at a soil depth of 7.5 cm, soil temperature in the reduced tillage system was 8.83% higher compared to the no-tillage system. During flowering (25.11 °C) and grain filling (28.87 °C) at a depth of 15 cm, the highest soil temperature was observed in the conventional tillage system. The number of pods per plant was greater in the no-tillage and reduced tillage systems than in conventional tillage. The Azkan genotype under no-tillage conditions produced the highest number of pods per plant (31.30). The Aras and Uzbekistan 1 genotypes recorded the highest 100-seed weight (40.35 and 40.32 g) under no-tillage conditions. Chickpea seed yield was higher under conservation tillage systems, particularly in the reduced tillage system. The highest grain yield (844.70 kg ha) was achieved by the Flip 09-7 genotype under reduced tillage conditions. Moreover, different genotypes responded differently to the tillage systems, with specific genotypes performing better under no-tillage and reduced tillage conditions. These findings suggest that conservation tillage systems can improve soil moisture retention and enhance chickpea yield in rainfed areas.
کلیدواژه‌ها [English]
-
legumes
-
plant residues
-
soil moisture
-
soil temperature
-
sustainable agriculture
)